Uzależnienie od papierosów rodzi się niepostrzeżenie. Najpierw wypalasz pierwszego w swoim życiu papierosa, potem drugiego i ani się spostrzeżesz, a już wypalasz całą paczkę dziennie. W miarę upływu czasu pojawia się postępujące przyzwyczajenie i biologiczne uzależnienie od tytoniu. O tym, jak niebezpieczne są skutki palenia wie zapewne większość palących, chociaż nie wszyscy się do tego przyznają, bagatelizując swój nałóg. Jednak statystyki, w których nikotynizm stanowi jeden z głównych czynników ryzyka wielu chorób, są jednoznaczne.

 

Około 10 milionów Polaków pali regularnie prawie paczkę papierosów dziennie, a prawie 5 milionów robi to dłużej niż 20 lat. Każdego roku 100 tysięcy zgonów w Polsce ma bezpośredni związek z negatywnymi skutkami palenia tytoniu, przy czym ponad połowa z nich (60%) dotyczy osób w wieku 35-69 lat. W Polsce codziennie zaczyna palić około 500 nieletnich chłopców i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180 tysięcy dzieci. Szacuje się, iż dzieci w Polsce wypalają rocznie od 3 do 4 miliardów sztuk papierosów. Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym środkiem rakotwórczym w Polsce i na świecie.

 

Sięgając po papierosa powinniśmy pamiętać, że narażamy się na rozwój wielu, często śmiertelnych chorób. Zdrowotne powikłania wynikające z palenia papierosów mieszczą się w trzech podstawowych grupach schorzeń: nowotworach, chorobie wieńcowej serca oraz niewydolności płuc.

Wykazano, że u ponad 90% palaczy następuje rozwój nowotworów złośliwych. Ujawnienie się pierwszych objawów choroby zależy od wielu czynników, m.in. typu tytoniu, wieku rozpoczęcia palenia, ilości wypalanych papierosów, czasu palenia, etc. Czas od zadziałania czynnika rakotwórczego do rozwinięcia pełnych objawów choroby wynosi od 15 do 20 lat. Po zaprzestaniu palenia ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę po 5 latach, zaś po 10 zrównuje się z tym jakie istnieje w przypadku osób niepalących. Uważa się również, że około 20-30% nowotworów złośliwych płuc u osób niepalących jest związanych z paleniem biernym (palący partner w domu, palący koledzy w pracy itp.) gdyż w strumieniu bocznym znajduje się pięć razy więcej tlenku węgla, trzy razy więcej nikotyny i cztery razy więcej substancji rakotwórczych. Stąd też, walka z „biernym paleniem” w miejscach publicznych staje się w ostatnich latach, jedną z najważniejszych akcji prozdrowotnych na świecie.

 

Nowotwory górnych dróg oddechowych i pokarmowych (jama ustana, gardło, przełyk, krtań) związane są w szczególności z paleniem cygar i fajek. Częstotliwość występowania ich u osób palących jest dwudziestokrotnie większa niż u osób, które nie palą i nie przebywają w środowisku palących.

Palenie papierosów prowadzi do zwiększenia zawartości cholesterolu w ścianach naczyń, przyspieszonego powstawania blaszek miażdżycowych, a w efekcie do zwężania światła naczyń i powikłań zakrzepowo-zatorowych, czyli rozwoju aterotrombozy. Nikotyna przyłącza się do receptorów nikotynowych i wywołuje podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszoną akcję serca oraz zwiększa jego obciążenie. Prowadzi to do zwiększonego zużycia tlenu przez mięsień sercowy, a u niektórych osób może wywołać zawał serca. Palenie papierosów beznikotynowych lub niskonikotynowych nie zmniejsza ryzyka zawału mięśnia sercowego wśród palących.

Dym tytoniowy, którego składniki są rozpuszczalne w płynach tkankowych i tą drogą docierają do różnych narządów, jest przyczyną rozwoju choroby nowotworowej również w innych narządach i układach. Szczególnie podatne są: układ krwionośny, oddechowy, pęcherz moczowy, trzustka, nerki, żołądek. Częstość zachorowania i liczba zgonów z powodu zawału serca, tętniaka aorty, nadciśnienia tętniczego, schorzeń degenaracyjnych mięśnia sercowego, schorzeń naczyń mózgowych, schorzeń naczyń obwodowych, krwotoku mózgowego jest znacząco większa u osób palących jak niepalących.

Należy przy tym pamiętać, iż negatywne skutki tego nałogu nie są ograniczone jedynie do samych palaczy. Dzieci zmuszane do wdychania dymu tytoniowego, częściej zapadają na choroby infekcyjne układu oddechowego (zapalenia płuc, oskrzeli, górnych dróg oddechowych). Poza tym palenie tytoniu przez rodziców w istotny sposób zwiększa ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej u dziecka, a także przewlekłego zapalenia ucha środkowego, które jest główną przyczyną głuchoty w wieku dziecięcym.

Palenie papierosów to także podstawowa przyczyna rozwoju chorób cywilizacyjnych XXI wieku - przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i wtórnej niewydolności oddechowej.

 

 

• to nie prawda, że palenie szkodzi tylko osobie palącej – zabijasz i szkodzisz zdrowiu wszystkich osób, które przebywają w Twoim otoczeniu