Wstęp. Cel badania
Szacuje się, że >300 mln ludzi na świecie jest otyłych a podwojenie liczby osób z otyłością nastąpiło w ciągu 7 lat. Widomo, że modyfikacja stylu życia wpływa na redukcję częstości cukrzycy t.2. Celem pracy była ocena wpływu orlistatu inhibitora lipazy w przewodzie pokarmowym w połączeniu z modyfikacją stylu życia w redukcji częstości nowo rozpoznanej cukrzycy t.2 u chorych z otyłością z prawidłowym poziomem glikemii lub nietolerancją glukozy.
Chorzy w wieku 30-60 lat z BMI ≥30 kg/m2 z nie diabetologicznym profilem glikemii po obciążeniu glukozą (OGTT). Chorzy z nieprawidłową tolerancją glukozy byli również włączani do badania jeżeli poziomem glikemii na czczo był <6.7 mmol/la po 2 godzinach 6.7-10.0 mmol/l.
Wszyscy chorzy mieli zalecenia dietetyczne z deficytem energetycznym ~800 kcal/dzień. W dziennym zapotrzebowaniu na energię 30% pochodziło z tłuszczy a spożycie Ch było <300 mg dziennie. Dieta była analizowana co 6 miesięcy. Włączeni do badania mieli zalecane spacery co najmniej 1 km dziennie, oprócz zwykłej aktywności dziennej. Chorzy randomizowani do grupy orlistatu 120 mg trzy razy dziennie n=1640 chorych lub do grupy placebo n=1637 chorych. OGTT wykonywano co 6 miesięcy. Rozpoznanie cukrzycy t.2 w przypadku glikemii ≥10 mmol/l po 2 godzinach od obciążenia glukozą, z poziomem glikemii na czczo ≥6.7 mmol/l lub w przypadku dwóch pomiarów z poziomem glikemii ≥6.7 mmol/l. Pomiar masy ciała co 3 miesiące, z pomiarem obwodu brzucha.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych z nowo rozpoznaną cukrzycą t.2 i zmiany masy ciała w obserwacji 4 letniej.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w parametrach antropometrycznych, profilu metabolicznym i czas do pojawienia się nietolerancji glukozy.
Średni wiek badanych 43 lata, mężczyźni stanowili 45% badanych. BMI 37 kg/m2, obwód brzucha 115 cm. Chorych z IGT (impaired glucose tolerance) 21%. Glikemia na czczo 4.6±0.6 mmol/l i 2 godziny po obciążeniu glukozą 5.5±1.6 mmol/l. LDL 3.8 mmol/l, HDL 1.2 mmol/l, TG 1.9 mmol/l. Dzienny deficyt energii w grupie leczonej wynosił -637±825 kcal/dobę i -744±935 kcal/dobę w grupie kontrolnej.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie leczonej cukrzycę rozpoznano u 6.2% chorych i u 9.0% chorych w grupie placebo HR 0.63 (95%CI;0.46-0.87) p=0.005. Utrata masy ciała wynosiła 10.6 kg vs 6.2 kg w grupie leczonej vs placebo po pierwszym roku leczenia p<0.001 i pozostała znacząco większa po 4 latach 5.8 kg vs 3.0 kg p<0.001. W grupie chorych którzy ukończyli badanie i cały czas pobierali leki różnica ta była jeszcze większa 6.9 kg vs 4.1 kg po 4 latach obserwacji p<0.001. W podgrupie chorych z IGT cukrzycę rozpoznano u 18.8% chorych w grupie leczonej orlistatem i u 28.8% chorych w grupie kontrolnej (HR 0.55). Czynnikami wpływającymi na rozwój cukrzycy była płeć męska, wiek >44 lata i BMI ≥37 kg/m2.
Drugorzędowy punkt końcowy: w grupie leczonej orlistatem obserwowano znacznie większe obniżenie SBP/DBP (p<0.01), poziomu Ch i LDL (p<0.01) i wzrost HDL (p<0.01), bez różnic w przypadku TG. Nie było różnic pomiędzy grupami w liczbie chorych z nowo rozpoznaną IGT.
Liczba objawów ubocznych podobna w grupach. W grupie leczonej orlistatem stwierdzono niższe stężenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Wnioski
Orlistat w powiązaniu z modyfikacją stylu życia, znacząco redukuje liczbę nowo rozpoznanych cukrzyc t.2 w populacji chorych z otyłością w porównaniu do samej modyfikacji stylu życia. Różnica ta dotyczyła głównie chorych z nieprawidłową tolerancją glukozy.
Torgerson JS, Hauptman J, Boldrin MN, Sjostrom L. XENical in the prevention of diabetes in obese subjects (XENDOS) study: a randomized study of orlistat as an adjunct to lifestyle changes for the prevention of type 2 diabetes in obese patients. Diabetes Care. 2004 Jan, 27(1), 155-161. [PMID]: 14693982.