Od 1 do 5 chorych na 1000 hospitalizowanych ma nagłe zatrzymanie serca w warunkach szpitalnych. Przeżywalność jest wysoka, gdyż około 20% chorych po zatrzymaniu serca opuszcza szpital. U chorych którzy nie przeżyli nagłego zatrzymania serca stwierdza się niższe stężenie wazopresyny w porównaniu z grupą chorych uratowanych, oznaczanej w czasie resuscytacji. Wazopresyna jest wazopresorem i w połączeniu z epinefryną poprawia przeżywalność chorych po zabiegach resuscytacyjnych (cardioplumonary resuscitation, CPR) w porównaniu z podawaniem samej epinefryny. Również u chorych po zatrzymaniu serca stwierdza się niższe stężenie kortyzolu w czasie i po CPR. Powrót spontanicznej czynności serca (return of spontaneous circulation, ROSC) wiąże się z uwolnieniem cytokin, endoksemią, koagulopatią i niewydolnością nadnerczy co sprzyja rozwojowi wstrząsu poresuscytacyjnego. Stosowanie kortykosterydów w tym okresie może wpływać korzystnie na hemodynamikę, odpowiedź zapalną i dysfunkcję organów.

 

Ocena leczenia opartego na stosowaniu wazopresyny i epinefryny w czasie CPR i suplementacja kortyzolu w czasie i po CPR w porównaniu z podawaniem samej epinefryny w czasie CPR.

Grupę badaną stanowiło 100 chorych w wieku ≥ 18 lat, z zatrzymaniem serca z powodu częstoskurczu komorowego/migotania komór lub z asystolią/aktywnością elektryczną serca bez wyczuwalnego pulsu (pulses electrical activity, PEA). Do badania włączano chorych u których nie było odpowiedzi na dwie kolejne defibrylacje powtarzane w odstępach 2-3 min w czasie typowego postępowania resuscytacyjnego.

Randomizacja do grupy otrzymującej wazopresynę, epinefrynę i metylprednisolon (n = 48 chorych) lub do grupy kontrolnej otrzymującej epinefrynę (n = 52 chorych). Wazopresynę w dawce 20 UI i epinefrynę w dawce 1mg podawano przy każdym cyklu resuscytacyjnym (co 2-3 min) przez 5 kolejnych cykli CPR. Metylprednisolon podawano w dawce 40 mg tylko w czasie pierwszego cyklu. W grupie kontrolnej podawano epinefrynę w dawce 1 mg. W grupie chorych u których doszło do powrotu czynności serca, po 4 godz. rozpoczynano podawanie hydrokortyzonu w dawce 300 mg dziennie przez 7 dni, a następnie dawkę leku systematycznie zmniejszano. Hydrokozrtyzonu nie podawano w grupie kontrolnej.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych u których uzyskano ROSC i liczba chorych którzy opuścili szpital.

Drugorzędowy punkt końcowy: wartość ciśnienia tętniczego w czasie i 15-20 min po CPR.

Średni wiek chorych wyniósł 67 lat, mężczyźni stanowili 59% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 64% chorych, dusznicę bolesną u 39%, cukrzycę u 29%, chorobę naczyń obwodowych u 19%. Przyczyną przyjęcia do szpitala była ostra choroba sercowo-naczyniowa u była 46% chorych, ostra niewydolność oddychania u 15%, niewydolność nerek u 5%, choroby przewodu pokarmowego u 7%, choroby neurologiczne u 7%, urazy u 14% inne przyczyny u 6%. Przyczyną zatrzymania serca był ostry zespół wieńcowy u 24% chorych, wstrząs kardiogenny u 9%, groźne arytmie u 5%, zapalenie płuc u 18%, zator płucny u 16%, wstrząs septyczny u 7%, zaburzenia elektrolitowe u 7%, inne przyczyny u 14%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych u których uzyskano powrót rytmu serca był istotnie statystycznie większy w grupie leczonej. W ciągu co najmniej 15 min ROSC stwierdzono u 39 chorych w porównaniu z 27 chorymi w grupie kontrolnej (p = 0,003). Po 60 dniach obserwacji szpital opuściło 9 vs 2 chorych odpowiednio w grupach (p = 0,02). W analizie wieloczynnikowej niezależnymi czynnikami poprawiającymi rokowanie było stosowanie hydrokortyzonu (p < 0,001), stężenie mleczanów po zatrzymaniu serca (p = 0,003) i ROSC po 3 lub mniejszej ilości cyklów CPR (p = 0,008).

Drugorzędowy punkt końcowy: średnia wartość BP w czasie i 15-20 min po CPR była wyższa w grupie leczonej o 32,1% (p = 0,009) i o 25,9% (p = 0,02) odpowiednio, w porównaniu z grupą kontrolną.

Wstrząs po resuscytacyjny obserwowano u 27 chorych w grupie leczonej i u 15 w grupie kontrolnej. Z grup tych tylko 8 chorych w grupie leczonej opuściło szpital (p = 0,02).

W grupie leczonej stężenie IL-6 było istotnie statystycznie niższe niż w grupie kontrolnej w pierwszym tygodniu obserwacji (p = 0,002 do p = 0,02). Po 6 godz. po randomizacji obserwowano niższe stężenie TNF (p = 0,04) i IL-1β (p = 0,6). Przez pierwsze 10 dni saturacja tlenem i średnie ciśnienie tętnicze było istotnie statystycznie wyższe w grupie leczonej.

Stosowanie wazopresyny z epinefryna oraz metylprednisolonu w czasie resuscytacji z zapobieganiem wstrząsowi poresuscytacyjnemu poprzez podawanie hydrokortyzonu poprawia wyniki leczenia chorych z zatrzymaniem serca w warunkach szpitalnych.