Krwawienie po zabiegu kardiochirurgicznym jest poważnym powikłaniem wymagającym pilnego podania krwi lub ich środków krwiozastępczych i ponownej eksploracji chirurgicznej. Od 5 do 7% chorych ma utratę krwi większa niż 2 litery w ciągu 24 godzin po zabiegu i ponad 5% chorych wymaga ponownej operacji. Chorzy wymagający podania krwi jak i reoperacji są dłużej leczeni i mają gorsze rokowanie. Badania kliniczne pokazują, że leczenie czynnikiem VIIa, u chorych z niekontrolowanym krwawieniem bez związku z hemofilią zmniejsza liczbę krwawień i ponownych transfuzji krwi pomimo potencjalnie wyższego ryzyka powikłań zatorowych.

 

Ocena bezpieczeństwa i korzyści z stosowania różnych dawek rekombinowanego czynnika VIIa u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych wymagających krążenia pozaustrojowego i którzy wymagali podania krwi.

Grupę badaną stanowiło 172 chorych kierowanych do zabiegów kardiochirurgicznych z użyciem krążenia pozaustrojowego, przyjętych do oddziałów intensywnej opieki co najmniej 30 min po zabiegu operacyjnym. Ilość utraconej krwi oceniano na podstawie objętości uzyskiwanej z drenażu śródpiersia.

Randomizacja do grupy placebo (n = 68 chorych), do grupy otrzymującej 40 µg/kg czynnika VIIa (n = 35 chorych) lub do grupy otrzymującej 80 µg/kg (n = 69 chorych). Lek podawano po zakończeniu operacji kardiochirurgicznej. W czasie pobytu w oddziale intensywnej wykonywano te same procedury u wszystkich chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: poważne zdarzenia (zgon, zawał, udar, zatorowość płucna, inne klinicznie objawowe zatory obwodowe) w ciągu 30 dni obserwacji.

Drugorzędowy punkt końcowy: ponowne reoperacji po przebytych krwawieniach w ciągu 30 dni, ilość przetoczonej krwi w ciągu 5 dni po przyjęciu do oddziału, objętość drenażu z klatki piersiowej w ciągu 4 i 24 godz., oraz 5 dni po podaniu leku.

Średni wiek chorych wyniósł 63 lat, mężczyźni stanowili 74% badanych. Średni BMI – 25,5 kg/m². Planowy zabieg kardiochirurgiczny u 47% chorych, z wskazań nagłych u 53%. Zabieg pomostowania wieńcowego u 12% chorych, wymiany zastawki u 23% chorych, zabiegi z dwoma lub trzema procedurami u 78%.Średni czas trwania krążenia pozaustrojowego 120 min, zaklemowania aorty – 86 min.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: poważne objawy niepożądane częściej obserwowano w grupach otrzymujących rekombinowany czynnik VIIa, ale różnice nie były istotne statystycznie w porównaniu z grupą placebo. Łącznie poważne objawy uboczne stwierdzono u 5(7%) chorych w grupie placebo, u 5(14%) chorych w grupie w której podano czynnik rekombinowany w dawce 40 µg/kg (p = 0,25) i u 8(12%) chorych w której podano czynnik rekombinowany w dawce 80 µg/kg (p = 0,43). Zmarło 14 chorych, 4(6%) chorych w grupie placebo i 10 chorych w grupach otrzymujących rekombinowany czynnik VIIa. Udar obserwowano tylko u 4 chorych w grupach leczonych. Natomiast zawał serca stwierdzono u 1 chorego w grupie placebo. Inne poważne objawy uboczne wystąpiły u 3 chorych w grupach które otrzymały rekombinowany czynnik VIIa.

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych u których wykonano reoperację po przebytych krwawieniach była istotnie większa niż w grupach otrzymujących rekombinowany czynnik VIIa, 25% chorych w grupie placebo, 14% chorych w grupie w której podano czynnik rekombinowany w dawce 40 µg/kg i 12% chorych w której podano czynnik rekombinowany w dawce 80 µg/kg (p = 0,03 placebo vs grupy otrzymujące czynnik rekombinowany VIIa). Również liczba chorych u których nie przetaczano krwi była istotnie statystycznie większa w grupach w których podano rekombinowany czynnik VIIa (p = 0,01). Po 4 godz. po podaniu leku objętość drenowanej krwi wyniosła 51 ml/godz. w grupie placebo, 35 ml/godz. w grupie w której podano czynnik rekombinowany w dawce 40 µg/kg i 24 ml/godz. w grupie w której podano czynnik rekombinowany w dawce 80 µg/kg. Po 24 godz. i po 5 dniach objętość drenowanej krwi była istotnie statystycznie mniejsza w grupie w której podano 80 µg/kg rekombinowanego czynnika VIIa.

Rekombinowany czynnik VIIa może być korzystny w leczeniu krwawień u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych, lecz należy zachować ostrożność przy jego stosowaniu, jak i wymagane są dlasze badania oceniające bezpieczeństwo jego stosowania ze względu na dużą ilość poważnych objawów ubocznych, w tym udarów mózgu.