Pomimo ciągłego spadku liczby dorosłych chorych palących tytoń, w ciągu ostatniej dekady, stosunkowo wysoki odsetek chorych u których rozpoznano poważne choroby stanowią palacze. Palenie papierosów kontynuuje do 58% chorych z rozpoznanym nowotworem i 50% chorych ponownie rozpoczyna palenie w ciągu 6 mies. po zawale serca. Dane wskazują, że palacze u których stosowano intensywne leczenie obejmujące złożone leczenie nikotynozastępcze z przedłużonym okresem leczenia mieli lepsze wyniki kliniczne.

 

Porównanie leczenia złożonego obejmującego stosowanie plastrów, inhalatorów z nikotyną i bupropionu w porównaniu z stosowaniem samych plastrów u palaczy z poważnymi schorzeniami.

Grupę badaną stanowiło 127 chorych w wieku ≥ 18 lat, palących co najmniej 10 papierosów dziennie, z 1 rozpoznanym schorzeniem z poniższych: choroby sercowo-naczyniowe, przewlekła obturacyjna choroba płuc, nowotwór, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia i nawracające infekcje dróg oddechowych, brak przeciwwskazań do leczenia farmakologicznego nikotynozastępczego (niestabilna dusznica, zawał serca w ciągu ostatnich 2 mies., groźne zaburzenia rytmu, padaczka, poważne zaburzenia psychiczne wymagające leczenia farmakologicznego).

Randomizacja do grupy otrzymującej leczenie skojarzone (n = 63 chorych) lub do grupy w której stosowano tylko plastry z nikotyną (n = 64 chorych). W grupie leczonej tylko plastrem stosowano leczenie zgodne z zaleceniami (plastry Nicoderm z zawartością 21 mg/dzień nikotyny przez 6 tyg., następnie 14 mg/dzień przez 2 tyg. i 7mg/dzień przez następne 2 tyg.). W grupie w której stosowano leczenie skojarzone, rozpoczynano leczenie od stosowania plastrów z zawartością 21 mg/dzień i stosowaniem inhalatorów z nikotyną w zależności od potrzeby, oraz leczeniem bupropionem w dawce 150 mg dziennie. Stosowanie plastrów przedłużano do czasu ustąpienia objawów uzależnienia, a następnie dawki podawanej nikotyny redukowano w sposób typowy. Po 2 tyg. od przerwania stosowania plastrów kończono leczenie bupropionem. Chorzy mogli stosować w dalszym ciągu inhalatory w zależności od potrzeb. Kontrolne badania po 2, 4, 8, 12, 16, 20, 24 i 26 tyg.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych którzy przerwali palenie oceniana na podstawie wydychanego tlenku węgla w 26 tyg. badania.

Drugorzędowy punkt końcowy: czas powrotu do nałogu i objawy uboczne leczenia.

W wieku < 50 lat było 53% chorych, ≥ 50 lat 47%. Mężczyźni stanowili 35% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 41% chorych, cukrzycę u 16%, hiperlipidemię u 43%, incydenty mózgowe u 5,5%, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc u 24%, chorobę nowotworową u 13%. Depresję zgłaszało 36% badanych, lęki – 26%, nadmierne spożywanie alkoholu – 21%, a uzależnienie od innych używek – 11%.

Liczba chorych palących < 20 papierosów dziennie – 35%, ≥ 20 papierosów – 65%. Uzależnienie od palenia w skali Fagerströma – 5,2 punktu (skala od 0 do 10, ≥ wysokie uzależnienie). Motywacja w przerwaniu nałogu oceniana w skali Likerta – 7,8 punktu (skala od 0 do 10). Chorzy w grupie skojarzonego leczenia pobierali leki średnio przez 89 dni, w grupie leczonej tylko plastrami z nikotyną – 35 dni. Tylko 3% chorych w 26 tyg. obserwacji w dalszym ciągu stosowało leki w grupie skojarzonego leczenia.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie skojarzonego leczenia po 26 tyg. nie paliło 22(35%) chorych, a w grupie w której stosowano tylko plaster z nikotyną 12(19%) chorych (p = 0,04). Przerwanie palenia tytoniu stwierdzono u 18% chorych z nowotworami, u 33% z chorobami sercowo-naczyniowymi, u 25% z przewlekłymi chorobami płuc, u 26% chorych z depresję, u 30% chorych zgłaszających leki, u 26% chorych spożywających nadmierne ilości alkoholu i u 14% uzależnionych od innych używek, ale różnica w porównaniu do chorych stosujących tylko plaster z nikotyną nie była istotna statystycznie.

Drugorzędowy punkt końcowy: średni okres powrotu do nałogu wyniósł 65 dni w grupie stosującej terapię złożoną i 23 dni w grupie stosującej tylko plaster z nikotyną (p = 0,005). Objawy uboczne wystąpiły z podobną częstością w grupach, a leczenie przerwało 6% chorych w grupach. Główne objawy uboczne zgłaszane przez chorych, to zaburzenia snu, zaczerwienienie po zastosowaniu plastra, które zgłaszała podobna liczba chorych w grupach, bezsenność (16 vs 6 chorych odpowiednio w grupie skojarzonego leczenia vs w grupie stosującej tylko plaster z nikotyną, p < 0,05), strach (14 vs 2 chorych, p < 0,05), zmęczenie (14 vs 2 chorych, p < 0,05) i biegunka (8 vs 1 chory, p < 0,05).

 

Elastyczne leczenie trzema lekami do 6 miesięcy jest skuteczniejsze w przerwaniu nałogu palenia papierosów niż typowe leczenie z użyciem plastra z nikotyną u palaczy z poważnymi schorzeniami.