Zmniejszenie stężenia LDL w wyniku leczenia statynami związane jest ze zmniejszeniem liczby zgonów sercowo-naczyniowych, co nie wynika tylko z samego zmniejszenia stężenia LDL, ale również z faktu blokowania czynności płytek przez statyny. Wykazano to u chorych z hipercholesterolemią i chorobą wieńcową oraz u zdrowych ochotników. Liczba chorych, u których osiąga się zalecane stężenia LDL, jest suboptymalna, co wynika głównie z obawy, że wysokie dawki statyn mogą być przyczyną poważnych objawów ubocznych. W celu wyeliminowania ewentualnego działania ubocznego w proponowanych strategiach leczenia proponuje się leczenie skojarzone statyn z ezetimibem, uzyskując zmniejszenie stężenia LDL porównywalne z leczeniem wysokimi dawkami statyn. Nie wiadomo jednak, czy pomimo zmniejszenia stężenia LDL w leczeniu skojarzonym uzyskuje się podobny wpływ na blokowanie płytek i zahamowanie markerów zapalnych, zmian typowych dla leczenia wysokimi dawkami statyn.

 

Cel badania
Ocena wpływu skojarzonego leczenia ezetimibem i atorwastatyną na funkcję płytek i stężenie osoczowej chemokiny RANTES u chorych z dusznicą bolesną w porównaniu z leczeniem samą atorwastatyną.

Grupę badaną stanowiło 51 chorych w wieku 18–80 lat, z klinicznie stabilną dusznicą bolesną udokumentowaną angiograficznie, ze stężeniem LDL > 2,5 mmol/l, leczonych ASA i klopidogrelem.

Randomizacja chorych do grupy otrzymującej 40 mg atorwastatyny raz dziennie (n = 28) lub do grupy otrzymującej 10 mg atorwastatyny i 10 mg ezetimibu (n = 28). Krew do badań pobierano przed leczeniem i po 4 tyg. leczenia.

Średni wiek chorych wynosił 62 lata, mężczyźni stanowili 82% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u wszystkich chorych, cukrzycę u 22%, otyłość u 22%. Palacze – 67% badanych. Średni BMI – 27 kg/m², średnia wartość EF – 66%.

 Po 4 tyg. leczenia obserwowano podobne zmniejszenie stężenia LDL w grupach, w grupie leczonej atorwastatyną całkowity spadek wyniósł 1,01 ± 0,18 mmol/l, w grupie leczonej ezetimibem i atorwastatyną 1,36 ± 0,22 mmol/l. Odpowiednio w grupach 16 i 20 chorych osiągnęło stężenie LDL ≤ 2,5 mmol/l. Podobne zmniejszenie stężenia TG obserwowano w obu grupach, przy niewielkich zmianach stężenia HDL.

Reaktywność płytek. Stężenie płytkowej P-selektyny po stymulacji ADP uległo istotnemu statystycznie obniżeniu o 5,2 ± 1,6 AU (ze średniego stężenia 18,2 do 12,9 AU; p < 0,005) w grupie leczonej dużą dawką atorwastatyny po 4 tyg. leczenia. W grupie leczonej ezetimibem i atorwastatyną obserwowano nieistotny statystycznie wzrost stężenia o 2,1 ± 1,8 AU (ze średniego stężenia 16,4 do 18,5 AU; p = NS). Całkowita różnica pomiędzy stężeniami P-selektyny po 4 tyg. leczenia była istotna statystycznie w grupach (p < 0,005). Również ekspresja P-selektyny po stymulacji TRAP (thrombin receptor-activating peptide) uległa obniżeniu w grupie leczonej dużą dawką atorwastatyny (ze średniego stężenia 29,2 do 23,0 AU; p < 0,01), nie zanotowano różnic w grupie leczonej ezetimibem i atorwastatyną (ze średniego stężenia 32,1 do 31,8 AU; p = NS). Całkowita różnica nie była jednak istotna statystycznie pomiędzy grupami (–6,2 vs –0,2; p = 0,1).

Nie obserwowano różnic pomiędzy grupami w maksymalnej agregacji płytek po stymulacji ADP o stężeniu 20 µmol/l, jak i po stymulacji TRAP.

Stężenie osoczowej chemokiny RANTES. Obserwowano istotne statystycznie zmniejszenie stężenia osoczowej chemokiny RANTES w grupie leczonej dużą dawka atorwastatyny o 0,1 ± 0,04 ng/ml (ze średniego stężenia 0,81 do 0,7 ng/ml; p < 0,05), bez istotnego statystycznie obniżenia w grupie leczonej ezetimibem i atorwastatyną o 0,06 ± 0,04 ng/ml (ze średniego stężenia 0,81 do 0,75 ng/ml; p = NS), ale różnica pomiędzy grupami w zmniejszeniu stężenia chemokiny nie była istotna statystycznie.

 

Reaktywność płytek i stężenie pozapalnej chemokiny uległy większemu obniżeniu w grupie leczonej dużą dawką atorwastatyny w porównaniu z leczeniem skojarzonym ezetimibem i atorwastatyną. U chorych z chorobą wieńcową należy stosować dużą dawkę atorwastatyny z ezetimibem w celu uzyskania korzystnego efektu plejotropowego statyny zależnego nie tylko od zmniejszenia stężenia cholesterolu.