U osób w starszym wieku ograniczenia w swobodnym poruszaniu się są główną przyczyną uniemożliwiającą pracę, pogarszają jakość życia i są przyczyną zgonów. U meżczyn, wraz z wiekiem, następuje obniżenie stężenia testosteronu, zmniejszenie masy i siły mięśniowej, ograniczenie ruchomości i możliwości poruszania się. Suplementacja testosteronem zwiększa siłę i masę mięśniową poprawiając zdolności życiowe. W badaniach oceniających skuteczność testosteronu u zdrowych mężczyzn wykazano jego pozytywne działanie.

 

Ocena wpływu testosteronu na siłę mięśniową kończyn dolnych i aktywność fizyczną u starszych mężczyzn z ograniczeniami w poruszaniu się i niskim stężeniem testosteronu.

Randomizacja do grupy otrzymującej testosteron (n=106) lub do grupy placebo (n=103). Lek lub placebo w dawce 100 mg podawano w 10 gramach żelu do stosowania zewnętrznego raz dziennie przez 6 miesięcy. Po 2 tygodniach oceniano stężenie testosteronu i w przypadku utrzymywania się jego niskiego stężenia (<500 ng/dl) zwiększano dawkę żelu do 15 g, a przypadku wysokiego stężenia (>1000 ng/dl) zmniejszano dawkę do 5 g. Kontrolne badania po 24 tygodniach.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: siła mięśniowa oceniana wyciskaniem ciężaru nogami w górę.

Drugorzędowy punkt końcowy: siła mięśniowa oceniana wyciskaniem ciężaru rękoma w górę, szybkość 50-metrowego marszu i test schodkowy.

Średni wiek chorych wynosił 74 lata. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 81% chorych, przebyte zdarzenia sercowo-naczyniowe u 50%, cukrzycę u 26%, hiperlipidemię u 56%, otyłość u 47%. Palacze – 9% badanych. Średni BMI – 30 kg/m², średnia wartość BP – 137/76 mmHg. Średnie stężenie testosteronu całkowitego wynosiło 243 ng/dl, testosteronu wolnego – 46 pg/ml. Średni wskaźnik Short Physical Performance Baterry wynosił 7,6 punktu.

Średnia siła wyciskania ciężaru nogami w górę wynosiła 1970 niutonów, wyciskania ciężaru rękoma w górę – 420 niutonów. Szybkość 50-metrowego marszu wynosiła 1,6 m/sek. W teście schodkowym osiągnięto 325 watów. Średnie stężenie testosteronu na zakończenie badania w grupie leczonej wynosiło 574 ng/ml, w grupie placebo 292 ng/ml.

Pierwszorzędowy i drugorzędowy punkt końcowy: stwierdzono poprawę w sile mięśniowej, zarówno w teście wyciskania ciężaru nogami w górę (p=0,004), jak i wyciskania ciężaru rękoma w górę (p=0,002). Nie stwierdzono poprawy w ocenie szybkości chodu (p=0,27) ani w teście schodkowym (p=0,37).

Niepożądane zdarzenia sercowo-naczyniowe zaobserwowano u 23 badanych w grupie leczonej testosteronem i u 5 badanych w grupie placebo, ale liczba zdarzeń groźnych dla życia była podobna w grupach. Zdarzenia zależne od chorób sercowo-naczyniowych obserwowano u 10 chorych w grupie leczonej testosteronem i u 1 chorego w grupie placebo (OR 5,4), natomiast związane z miażdżycą u 7 v. 1 chorego, odpowiednio w grupach (OR 7,2). U mężczyzn z najwyższymi stężeniami testosteronu ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych było wyższe niż w pozostałej grupie badanych (OR 2,4). Zdarzenia sercowo-naczyniowe obserwowano u 4 z 14 badanych ze stężeniem testosteronu >1000 ng/dl, u 5 z 21 badanych ze stężeniem testosteronu 500–1000 ng/dl i u 7 z 46 badanych ze stężeniem testosteronu <500 ng/dl.

W populacji starszych mężczyzn z ograniczeniami w swobodnym poruszaniu się i z chorobami przewlekłymi, podawanie testosteronu w żelu zwiększa ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Ze względu na małą grupę chorych wskazane jest wykonanie badania oceniającego bezpieczeństwo stosowania testosteronu u mężczyzn z chorobami przewlekłymi.