Wstęp
W badaniach z randomizacją wykazano związek pomiędzy spożyciem sodu a wartościami ciśnienia tętniczego u chorych z nadciśnieniem tętniczym. Obniżenie wartości ciśnienia tętniczego jest powiązane ze zmniejszeniem ilości spożywanego sodu. Również u chorych z wysokim prawidłowym ciśnieniem tętniczym spożycie sodu wpływa na wartości ciśnienia tętniczego. Nie wykazano natomiast związku pomiędzy chorobowością i śmiertelnością a spożyciem sodu w ocenianych badaniach.
Cel badania
Ocena zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych włączonych do badania TOHP I i II w obserwacji wieloletniej.
W badaniu TOHP I analizowano wpływ obniżenia masy ciała, spożycia sodu, leczenia stresu i suplementacji żywienia na wartości ciśnienia tętniczego. Badani w wieku 30–54 lata, z DBP 80–89 mm Hg. Obserwacja trwała 18 mies. W badaniu TOHP II oceniano wpływ zmniejszenia masy ciała i ograniczenia sodu w diecie na częstość i wartości ciśnienia tętniczego u chorych z SBP < 140 mm Hg i średnim DBP 83–89 mm Hg, w obserwacji trwającej 3–4 lata.
Oceniono wszystkie zdarzenia sercowo-naczyniowe od zakończenia badania. Okres oceny obejmował 10 lat w przypadku chorych z badania TOHP I (n = 744), natomiast w przypadku badania TOHP II okres ten wynosił 5 lat (n = 2382). Badanych oceniano przy użyciu kwestionariusza, w którym określano również dalsze ograniczenie ilości sodu w diecie.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony, zawał, udar, rewaskularyzacja chirurgiczna lub inwazyjna, zgony z przyczyn sercowych.
Dane uzyskano od 2415 (77%) badanych włączonych do badania TOHP I i II.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba zdarzeń sercowo-naczyniowych była niższa w grupie, w której ograniczano spożycie sodu, w porównaniu z grupą chorych, którzy nie ograniczali spożycia sodu. Zdarzenia niepożądane wystąpiły u 88 (7,5%) chorych i u 112 (9,0%) odpowiednio w grupach (p = 0,21). W analizie wieloczynnikowej z uwzględnieniem stanu klinicznego, wieku, rasy, płci i utraty masy ciała, zmniejszenie ryzyka poważnych zdarzeń sercowych było istotnie statystycznie niższe w grupie leczonej (HR 0,75; 95% CI 0,57–0,99; p = 0,044). Podobnie po uwzględnieniu masy ciała i stężenia sodu na początku badania (HR 0,70; 95% CI 0,53–0,94; p = 0,018). Liczba zdarzeń była istotnie statystycznie niższa w grupie leczonych w badaniu TOHP I (17 vs 32 chorych w grupie kontrolnej, HR 0,48; 95% CI 0,25–0,92; p = 0,027). Nie wykazano różnic w liczbie zdarzeń niepożądanych pomiędzy grupami w badaniu TOHP II (71 vs 80 chorych; HR 0,79; p = 0,16).
Na 3126 chorych uczestniczących w badaniach zmarło 35 (2,3%) w grupie z ograniczeniem podaży sodu i 42 (2,6%) w grupie kontrolnej (p = 0,64).
W badaniu kwestionariuszowym 48% badanych w grupach leczonych i 32% badanych w grupach kontrolnych podawało, że nie lubi potraw solonych (p < 0,001), poza tym 71 vs 64% chorych twierdziło, że woli potrawy mało solone lub niesolone (p = 0,003). Dodatkowo 47 vs 29% badanych podało, że zawsze lub zwykle spożywa produkty mało solone (p < 0,001).
Wnioski
Ograniczenie spożycia soli, oprócz obniżenia ciśnienia tętniczego, może wiązać się ze zmniejszeniem ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych w obserwacji długoterminowej.
Cook NR, Cutler JA, Obarzanek E, Buring JE, Rexrode KM, Kumanyika SK, Appel LJ, Whelton PK. Long term effects of dietary sodium reduction on cardiovascular disease outcomes: observational follow-up of the trials of hypertension prevention (TOHP). BMJ. 2007 Apr 28, 334(7599), 885. [PMID]: 17449506.
drukuj
