Zespół metaboliczny, na który składa się oporność na insulinę, otyłość, nadciśnienie tętnicze i dyslipidemia, jest ściśle powiązany z rozwojem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy. Definicja zespołu ewoluuje w miarę gromadzonych danych epidemiologicznych i danych z badań z randomizacją. Jedną z najistotniejszych zmian w kolejnych definicjach zespołu metabolicznego jest obniżanie progu dla wartości prawidłowych dla lipidów. W zaleceniach dotyczących leczenia chorych z zespołem metabolicznym rekomenduje się stosowanie statyn w celu uzyskania założonych poziomów wartości lipidowych. Nie publikowano, jak dotąd, prac dowodzących przewagi przewlekłego stosowania wysokich dawek statyn w porównaniu z dawkami niskimi. Zespół metaboliczny jest często rozpoznawany u chorych ze stabilną choroba wieńcową, w której stosowanie wysokich dawek statyn wiąże się ze spadkiem chorobowości i śmiertelności.

Cel badania
Porównanie wyników leczenia atorwastatyną w różnych dawkach chorych z zespołem metabolicznym i chorobą wieńcową.

Analiza post hoc wyników badania TNT. Randomizacja do grupy otrzymującej 10 mg atorwastatyny dziennie (n = 2820 chorych, w tym bez stwierdzonej cukrzycy – 2191 chorych), lub do grupy otrzymującej 80 mg atorwastatyny dziennie (n = 2764 chorych, w tym bez stwierdzonej cukrzycy – 2162 chorych). Kontrolne wizyty przeprowadzono po 12 tyg., po 6, 9 i 12 mies. w pierwszym roku obserwacji i następnie co 6 mies. do zakończenia badania.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony; MACE (major adverse cardiac events), zgon z przyczyn sercowych, zawał serca, resuscytacja, udar.
Drugorzędowy punkt końcowy: powikłania wieńcowe, leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca, zaburzenia mózgowe, choroba naczyń obwodowych i zgon z każdej przyczyny.

Średni wiek badanych wyniósł 60,5 roku, mężczyźni stanowili 79% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 66% chorych, dusznicę bolesną u 83%, przebyty zawał u 58%, przebyte PCI u 54%, CABG u 48%, niewydolność serca u 9,5%, cukrzycę u 22%, incydenty mózgowe u 6,5%, chorobę naczyń obwodowych u 13%. Palacze – 14% badanych. Średnia wartość BMI – 30 kg/m². Średnia wartość BP – 133/79 mm Hg. Glikemia na czczo – 6,4 mmol/l (w grupie bez cukrzycy – 5,8 mmol/l). Średnie stężenie HbA_1C – 6,9% (w grupie bez cukrzycy – 6,0%). Stężenie cholesterolu całkowitego na początku badania – 4,56 mmol/l, LDL – 2,53 mmol/l, HDL –1,13 mmol/l i TG – 1,97 mmol/l.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie chorych otrzymujących niską dawkę atorwastatyny punkt pierwotny wystąpił znacząco częściej niż w grupie otrzymującej dawkę wysoką – 367 (13%) chorych vs 262 (9,5%) chorych. Leczenie atorwastatyną w dawce 80 mg dziennie przez okres 5 lat spowodowało prawie 30-procentową redukcję zdarzeń pierwotnych (HR 0,71; 95% CI 0,61-0,84; p < 0,0001). Podobne dane uzyskano dla grupy chorych bez cukrzycy z zespołem metabolicznym i chorobą wieńcową – 255 (11,6%) chorych vs 178 (8,2%) chorych, również z 30-procentową redukcją zdarzeń pierwotnych (HR 0,70; 95% CI 0,57-0,84; p = 0,0002).
Drugorzędowy punkt końcowy: znaczące różnice pomiędzy grupami w innych punktach końcowych również wypadły na korzyść dawki 80 mg atorwastatyny. Redukcja zdarzeń wieńcowych o 28% (HR 0,72; 95% CI 0,60-0,86; p = 0,0004), redukcja hospitalizacji z powodu niewydolności serca o 27% (HR 0,73; 95% CI 0,55-0,96; p = 0,27), redukcja zdarzeń mózgowych o 26% (HR 0,74; 95% CI 0,59-0,93; p = 0,011), redukcja zdarzeń sercowo-naczyniowych o 22% (HR 0,78; 95% CI 0,71-0,85; p < 0,0001). Nie odnotowano różnic w całkowitej śmiertelności i w liczbie powikłań ze strony tętnic obwodowych.

 

Leczenie chorych z zespołem metabolicznym i chorobą wieńcową dużą dawką atorwastatyny wiąże się z istotnym obniżeniem ryzyka wystąpienia poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych.