Podwyższone ciśnienie tętnicze pozostaje kluczowym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, najczęstszych przyczyn chorobowości i śmiertelności na świecie. Tylko połowa chorych z nadciśnieniem tętniczym ma prawidłowo kontrolowane ciśnienie. Pomimo znaczących zmian w zmianie stylu życia chorych i postępów w farmakologii nadciśnienia, w dalszym ciągu znaczny odsetek chorych z nadciśnieniem tętniczym nie osiąga prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego. Sytuacja ta wymaga nowych strategii postępowania w leczeniu nadciśnienia, takich jak samokontrola ciśnienia tętniczego, czy modyfikowanie dawek leków przez chorych po uprzednim szkoleniu. Nowym, pomocniczym narzędziem wspomagającym chorych w procesie leczenia jest telemonitoring. W dotychczasowych badaniach wykazano, że telemonitoring chorych z nadciśnieniem tętniczym jest akceptowany przez większość z nich i poprawia skuteczność leczenia.

 

Ocena leczenia nadciśnienia tętniczego w oparciu o jego samokontrolę i modyfikacje dawek leków przez chorych z nadzorowaniem procesu leczenia (telemonitoring).

Grupę badaną stanowiło 480 chorych w wieku 35–85 lat, leczonych przynajmniej dwoma lekami przeciwnadciśnieniowymi, z wyjściowym BP >140/90 mmHg, wyrażających zgodę na samokontrolę ciśnienia i modyfikację dawek leków w czasie leczenia. Do badania nie włączano chorych z BP >200/100 mmHg, z hipotensją ortostatyczną, chorobami terminalnymi i demencją.

Randomizacja do grupy z nadzorowaniem procesu leczenia (n=234) lub do grupy leczonej typowo (n=246). Wszyscy chorzy otrzymywali ulotki dotyczące leczenia nadciśnienia tętniczego. W grupie leczonej typowo dalsze leczenie chorych przejmowi lekarze rodzinni. W grupie nadzorowanej chorzy byli przeszkoleni w samodzielnym pomiarze ciśnienia tętniczego i telefonicznym przekazywaniu wartości dokonanych pomiarów. W przypadku utrzymywania się nieprawidłowych wartości ciśnienia w ciągu 2 kolejnych miesięcy zmieniano dawki leków. Docelowe wartości BP w pomiarach domowych dla chorych bez cukrzycy wynosiły 130/85 mmHg, dla chorych z cukrzycą (lub przewlekłymi chorobami nerek) 130/75 mmHg.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany ciśnienia tętniczego po 6 i 12 miesiącach leczenia

Średni wiek chorych wynosił 66 lat, 47% badanych stanowili mężczyźni. Dusznicę bolesną stwierdzono u 9%, migotanie przedsionków u 8%, przewlekłą chorobę nerek u 9%, cukrzycę u 8%, choroby naczyniowe mózgu u 5%. Palacze – 7% badanych. Średni BMI – 30 kg/m², średnia wartość BP – 152/85 mm Hg.

Chorzy stosowali średnio 1,5 leku przeciwnadciśnieniowego.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: ciśnienie tętnicze było istotnie statystycznie niższe w grupie chorych z nadzorowanym leczeniem. SBP po 6 miesiącach leczenia było niższe o 3,7 mmHg w grupie nadzorowanej, w porównaniu z grupą leczoną typowo (p=0,013), a po 12 miesiącach niższe o 5,4 mmHg (p=0,0004). Nie obserwowano różnic pomiędzy grupami chorych, z wyjątkiem podgrup o różnym statusie materialnym. W grupie o niższym statusie SBP było niższe o 5,3 mmHg i o 7,0 mmHg odpowiednio po 6 i 12 miesiącach, a w grupie o wyższym statusie było wyższe o 0,4 mmHg po 6 miesiącach (p=0,05) i niższe o 1,6 mmHg po 12 miesiącach (p=0,08).

Po 6 miesiącach leczenia DBP było niższe o 1,3 mmHg w grupie nadzorowanej, w porównaniu z grupą leczoną typowo (p=0,108), a po 12 miesiącach było niższe o 2,7 mmHg (p=0,001).

W grupie nadzorowanej po 6 miesiącach leczenia leczenie zwiększono średnio o 0,32 leku (p=0,001), a po 12 miesiącach o 0,46 leku w porównaniu z grupą kontrolną (p=0,001). Po 12 miesiącach leczenia tiazydy stosowało 53% chorych w grupie nadzorowanej i 43,5% chorych w grupie kontrolnej (p=0,02), a antagonistów wapnia 50,4% v. 30,9% chorych odpowiednio w grupach (p<0,0001). Beta-adrenolityki i inhibitory konwertazy angiotensyny stosowano u porównywalnej liczby chorych w grupach.

Objawy uboczne obserwowano z podobną częstością w grupach, z wyjątkiem obrzęków kończyn dolnych, które częściej występowały u chorych w grupie nadzorowanej (32% v. 22% chorych, (p=0,022).

 

Samokontrola ciśnienia tętniczego, modyfikowanie dawek leków przez chorych w porozumieniu z lekarzem leczącym oraz telemonitoring może być nową, wspomagającą strategią leczenia nadciśnienia tętniczego.