Wstęp. Cel badania
Nadciśnienie płucne wywołane jest dysfunkcją śródbłonka naczyniowego ze zmniejszą produkcja NO i prostacykliny i nadprodukcją endotyliny-1. W chwili obecnej w leczeniu nadciśnienia płucnego zaleca się iv epoprostenol, wziewnie iloprost, podskórnie analog prostacykliny treprostinil i doustnie bosentan. Ostatnio do leczenia nadciśnienia płucnego zaproponowano stosowanie sildenafilu leku blokującego fosfodiesterazę cGMP, powodując w efekcie relaksację mięśniówki gładkiej.
Chorzy z nadciśnieniem płucnym (idiopatycznym, związanym z tkanki łącznej, po leczeniu operacyjnym z wytworzeniem połączenia systemowo-płucnego w okresie ostatnich 5 lat). Nadciśnienie płucne definiowano jako średnie ciśnienie płucne >25mmHg i ciśnienie zaklinowana >15mmHg w spoczynku. W teście 6-minutowego chodu badani musieli pokonać odległość >100 ale <450 metrów.
Pacjenci randomizowani 1:1:1:1 do grupy placebo n=70 chorych, grupy otrzymującej sildenafil 20mg trzy razy dziennie n=69 chorych, grupy otrzymującej 40mg leku trzy razy dziennie n=67 chorych i grupy otrzymującej 80 mg leku n=71 chorych. Dodatkowo chorych do grupy z podstawowym wynikiem testu chodu <325 metrów lub >325 metrów.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiana wydolności wysiłkowej oceniana w teście chodu po 12 tygodniowym leczeniu.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiana średniego ciśnienia w tętnicy płucnej, zmiana w skali duszności Borga (punktacja 0-10), zmiana klasyfikacji nadciśnienia płucnego według WHO, czas od randomizacji do pogorszenia stanu chorego (zgon, transplantacja, leczenie szpitalne z powodu pogorszenia nadciśnienia płucnego celem podania rekomendowanych leków patrz powyżej).
Grupy porównywalne klinicznie i demograficznie. Idiopatyczne nadciśnienie płucne u 60% badanych, choroby tkanki łącznej 32%, a po zabiegach operacyjnych 8% badanych. Średni dystans testu chodu 345 metrów, CI 2.3l/min/m2.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: Różnica w teście 6-minutowego chodu wyniosła 45 metrów w grupie chorych otrzymujących 20 mg sildenafilu w porównaniu do grupy placebo (99%CI;21-70) p<0.001, 46 metrów w grupie otrzymującej 40 mg sildenafilu (99%CI;20-72) p<0.001 i 50 metrów w grupie otrzymującej 80 mg sildenafilu (99%CI;23-70) p<0.001. W analizie podgrup w zależności od dystansu testu wysiłkowego początkowego, typu nadciśnienia płucnego, klasy WHO, płci, wieku, średniego ciśnienia tętniczego we wszystkich podgrupach wykazano poprawę w porównaniu do grupy placebo.
Drugorzędowy punkt końcowy: W ocenie hemodynamicznej CI uległ obniżeniu w grupie placebo o -0.02l/min/m2 natomiast w grupie 20 mg sildenafilu wzrósł o 0.22l/min/m2 p=0.06, w grupie 40 mg sildenafilu wzrósł o 0.24l/min/m2 p=0.03 i w grupie 80 mg sildenafilu wzrósł o 0.37l/min/m2 p=0.001.Średnie ciśnienie w tętnicy płucnej uległo znaczącemu obniżeniu w grupie leczonej (w zależności od dawki 20, 40 i 80 mg odpowiednio p=0.04, p=0.01 i p<0.001).
Pogorszenie kliniczne obserwowano u 7(10%) chorych z grupy placebo i u 10(2.1%) chorych leczonych sildenafilem.
Wnioski
Sildenafil poprawia wydolność fizyczną, klasę funkcjonalną WHO, parametry hemodynamiczne u chorych z objawowym nadciśnieniem płucnym.
Po roku ocenie pozostawało 259 chorych. Średni wynik testu wysiłkowego był lepszo o 51 metrów w porównaniu do wartości wyjściowej. Chorzy otrzymywali lek przez 12 miesięcy.
Galie N, Ghofrani HA, Torbicki A, Barst RJ, Rubin LJ, Badesch D, Fleming T, Parpia T, Burgess G, Branzi A, Grimminger F, Kurzyna M, Simonneau G; Sildenafil Use in Pulmonary Arterial Hypertension (SUPER) Study Group. Sildenafil citrate therapy for pulmonary arterial hypertension. N Engl J Med. 2005 Nov 17, 353(20), 2148-2157. [PMID]: 16291984.