Chorzy narażeni na stres operacyjny często uciekają się do pomocy duchownych. Ocena wpływu modlitwy i wsparcie ze strony duchownych jest trudna do oceny w badaniach z randomizacją. Wyniki dotychczas opublikowanych badań są rozbieżne. W grupie chorych z chorobą wieńcową, poddawanych zabiegom kardiochirurgicznym, często obserwuje się zachowania depresyjne, które mają bezpośrednie przełożenie na chorobowość i śmiertelność pooperacyjną. Wiele osób w okresie przedoperacyjnym szuka wsparcia duchowego w modlitwie.

 

Cel badania
Ocena wpływu modlitwy i wsparcia duchowego u chorych kierowanych do zabiegu kardiochirurgicznego (coronary artery bypass grafting, CABG) na powikłania po zabiegu.

Randomizacja w 6 szpitalach amerykańskich do 1 z 3 grup. Pierwsza grupa chorych otrzymała wsparcie duchowe bez ich zgody (n = 604 chorych). Druga grupa nie otrzymała wsparcia duchowego (n = 597 chorych). Trzecia grupa korzystająca świadomie ze wsparcia duchowego (n = 601 chorych). Spotkania z duchownymi odbywały się wieczorem w dniu poprzedzającym zabieg i następnie przez kolejnych 14 dni, a modlitwę rozszerzano o sentencję: „za udaną operację i szybki powrót do zdrowia bez powikłań”.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: odsetek chorych z powikłaniami pooperacyjnymi w okresie 30-dniowej obserwacji

Drugorzędowy punkt końcowy: poważne zdarzenia sercowo-naczyniowe i zgony.

Średni wiek chorych wyniósł 64 lata, mężczyźni stanowili 71% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 73% chorych, przebyty zawał u 48%, niewydolność serca u 15%, cukrzycę u 32%, choroba naczyń obwodowych u 13%. Palacze – 14% badanych. Średnia wartość EF – 52%. Choroba trzynaczyniowa – 60% chorych. Średni czas zaklemowania aorty w grupach – 65 min.

Chorzy z wykształceniem wyższym stanowili 53% badanych. Niewyznający żadnej religii – 79% badanych. Dominująca religia w rodzinie: protestanci – 60%, katolicy – 27%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie chorych świadomie otrzymujących wsparcie duchowe najczęściej obserwowano powikłania pooperacyjne u 58,6% chorych (352/601). W grupie chorych wspieranych duchowo nieświadomie i w grupie bez wsparcia duchowego odsetek chorych z powikłaniami pooperacyjnymi był porównywalny – 52,2% (315/604) i 50,9% (304/597). Powikłania wystąpiły istotnie statystycznie częściej w grupie chorych świadomie otrzymujących wsparcie duchowe niż w grupie chorych nieświadomie wspieranych duchowo (RR 1,14; 95% CI 1,02-1,28; p = 0,025.)

Drugorzędowy punkt końcowy: nie było różnic w odsetku chorych z poważnymi zdarzeniami sercowymi pomiędzy grupami. W grupie chorych wspieranych nieświadomie poważne zdarzenia wystąpiły u 18% chorych (109/604), w grupie chorych pozbawionych wsparcia duchowego u 13% chorych (80/597), natomiast w grupie chorych wspieranych duchowo w pełni świadomie u 14% chorych (85/601). Również liczba zgonów była podobna w grupach 16 (2,6%) chorych vs 14 (2,4%) chorych vs 13 (2,2%) chorych.

 

Fakt otrzymywania wsparcia duchowego nie wpływał na częstość występowania powikłań po zabiegach CABG, natomiast oczekiwanie i otrzymywanie wsparcia duchowego wiązało się z częstszymi powikłaniami po leczeniu kardiochirurgicznym.