Postępowanie prewencyjne związane z zerwaniem nałogu palenia papierosów jest rzadko stosowaną metoda leczenia wśród chorych z chorobą wieńcową leczonych szpitalnie. W porównaniu z innymi metodami prewencyjnymi (stosowanie statyn, ASA , BB lub ACEI) przerwanie nałogu palenia wiąże się z znaczną redukcją ryzyka zgonu, ponownego zawału, restenozy po leczeniu inwazyjnym i ponownego pomostowania wieńcowego.

 

Ocena programu przerywającego palenie tytoniu w grupie chorych przyjętych do szpitala z powodu zawału serca lub do pomostowania naczyń wieńcowych.

Grupę badaną stanowiło 276 chorych w wieku ≥ 18 lat, palących papierosy w okresie ostatniego miesiąca przed przyjęciem do szpitala, pozostających w szpitalu co najmniej 3 dni. Do badania nie włączano chorych z uzależnieniem od innych substancji i chorobami psychicznymi.

Randomizacja do grupy z intensywnym programem prewencyjnym (n = 137 chorych) lub do grupy kontrolnej (porady antynikotynowe) (n = 139 chorych). W grupie z intensywnym programem prewencyjnym pielęgniarki przeprowadzały 45-60 min rozmowy o szkodliwości palenia w czasie pobytu szpitalnego, prowadziły doradztwo w zakresie zerwania z nałogiem, dostarczały materiały edukacyjne i kontaktowały sie telefonicznie z uczestnikami badania po 2, 7, 14, 21, 30, 45 i 60 dniach od opuszczania szpitala. Rozmowy telefoniczne trwały 50-10 min i dotyczyły strategii poznawczych, zachowania i wsparcia socjalnego w sytuacji powrotu do nałogu. W grupie kontrolnej ograniczano się do przekazania informacji o szkodliwości palenia tytoniu. Ocena programu po 3, 6 i 12 miesiącach.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych niepalących po 3, 6 i 12 mies. od opuszczenia szpitala. Przerwanie nałogu określano za pomocą kwestionariusza, a po 12 mies. dodatkowo starano się potwierdzić ten fakt przez członków rodziny lub przyjaciół.

Średni wiek chorych wyniósł 54 lat, mężczyźni stanowili 82% badanych. Niestabilną dusznicę bolesną w ostatnim tygodniu stwierdzono u 84%, przebyty zawał u 18%, przebyte PCI u 11%, przebyte CABG u 3%, cukrzycę u 18%, chorobę naczyń obwodowych u 4,5%.

W grupie 3346 chorych przyjętych do szpitala z powodu zawału serca lub do pomostowania wieńcowego 26% chorych paliło papierosy. Z grupy tej 32% chorych włączono do badania.

Uzależnienie od nikotyny w zmodyfikowanej skali Fagerstroma – 14,5 punktu (punktacja od 5 do 25 punktów). Średnia liczba wypalanych papierosów dziennie -22 sztuki. Średnia okres palenia tytoniu – 36 lat.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: po 3 mies. nie paliło 76% chorych w grupie z wdrożonym intensywnym programem prewencyjnym i 61% chorych w grupie kontrolnej (p = 0,009). Po 6 mies. odpowiednio w grupach 67 vs 49% chorych (p = 0,003), a po 12 mies. 62 vs 46% chorych (p = 0,007). Potwierdzenie o przerwaniu nałogu uzyskano w 54% przypadków w grupie z intensywnym programem prewencyjnym i w 35% przypadków w grupie kontrolnej (p = 0,002).

Pomimo, że w badaniu nie zakładano leczenia farmakologicznego, część chorych była jednak leczona farmakologicznie celem przerwania nałogu palenia. Po 12 mies. w grupie dodatkowo leczonej farmakologicznie 55% chorych w grupie z intensywnym programem prewencyjnym nie paliło tytoniu, a 22% chorych w grupie kontrolnej.

57 % chorych w grupach u których wykonano operacje kardiochirurgiczną przerwało palenie tytoniu, a 44% chorych w grupie z zawałem serca (OR 1,7; 95% CI 1,0-2,9; p = 0,038)

W analizie wieloczynnikowej wykazano, ze niezależnymi czynnikami przerwania nałogu była zastosowana strategia leczenia (OR 2,12), przebyty wcześniej zawał serca (OR 2,94), wykształcenie (wykształcenie wyższe vs inne) (OR 2,34) i ograniczenia palenia tytoniu w domu (OR 1,96).

Intensywny program edukacyjny prowadzący do zerwania z nałogiem palenia papierosów u chorych przyjętych do leczenia szpitalnego z powodu zawału serca lub do pomostowania wieńcowego ma duży wpływ na zdrowie i dalszymi kosztami leczenia chorych.