Całościowe leczenie cukrzycy typu 2 wymaga nie tylko normalizacji gospodarki węglowodanowej, lipidowej czy wyrównania ciśnienia tętniczego, ale również zmiany stylu życia z osiągnięciem prawidłowej masy ciała. Tiazolidinediony, pochodne sulfonylomocznika czy insulina powodują wzrost masy ciała, natomiast metformina i inkretyny są neutralne lub powodują łagodny spadek. Układ kanabinoidowy reguluje homeostazę energetyczną organizmu oraz metabolizm lipidów i glukozy poprzez receptor CB1 zlokalizowany w tkance tłuszczowej, mózgu, wątrobie, mięśniach szkieletowych i trzustce. Zablokowanie receptora CB1 bezpośrednio moduluje odkładanie tłuszczu w wątrobie i tkance tłuszczowej i hamuje syntezę kwasów tłuszczowych. Rimonabant selektywny antagonista receptora CB1 zmniejsza masę ciała, poprawia kontrolę glikemii u chorych z nadwagą lub otyłością z cukrzycą typu 2 jednocześnie leczonych metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika.

 

Ocena skuteczności rimonabantu w obniżeniu stężenia glukozy stosowanego w monoterapii u uprzednio nieleczonych chorych z cukrzycą typu 2.

Grupę badaną stanowiło 278 chorych w wieku ≥ 18 lat, z rozpoznaną cukrzycą typu 2, trwającą > 2 mies. lecz < 3 lat, z stężeniem hemoglobiny glikowanej ≥ 7% i ≤ 10%. Chorzy nieleczeni farmakologicznie w okresie ostatnich 6 mies., lub krócej w przypadku krótszego okresu trwania cukrzycy.

Randomizacja do grupy otrzymującej 20 mg rimonabantu (n = 138 chorych) lub grupy otrzymującej placebo (n = 140 chorych) przez okres 6 mies. Chorzy włączeni do badania z nadwagą i otyłością mieli zalecaną dietę dzienną o 600 kcal niższą od wymaganej, a wszystkim badanym zalecano wysiłek fizyczny. Kontrolne badania po 3 i 6 mies. Jeżeli po 3 mies. leczenia stężenie hemoliny glikowanej było > 9%, zalecano kontrolne badanie po mies. i jeżeli wynik był nieprawidłowy włączano leki przeciwcukrzycowe.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany stężenia hemoglobiny glikowej po 6 mies. leczenia.

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych która osiągnęła docelowe wartości glikemii (hemoglobina glikowana < 7%), zmiany w stężeniu glukozy na czczo, masy ciała, profilu lipidów.

Średni wiek chorych wyniósł 56 lat, mężczyźni stanowili 50% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 65% chorych, hiperlipidemię u 33%. Średni BMI – 34,5 kg/m², średnia wartość glukozy na czczo – 8,8 mmol/l, średnie stężenie hemoglobiny glikowanej – 7,9%.

Średni czas trwania cukrzycy 16 mies. Badanie przerwało 27 chorych w grupie leczonej rimonabantem i 15 chorych w grupie placebo. Dodatkowe leczenie lekami przeciwcukrzycowymi wymagało 4 vs 14 chorych odpowiednio w grupach.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: po 6 mies. leczenia rimonabantem stężenie hemoglobiny glikowanej uległo obniżeniu o 0,8%, natomiast w grupie placebo o 0,3% (p = 0,0002). Największe obniżenie stężenia hemoglobiny glikowanej obserwowano w podgrupie chorych z wyjściowym stężeniem hemoglobiny glikowanej ≥ 8,5%, o 1,9 vs 0,7% w grupach (p = 0,0009).

Drugorzędowy punkt końcowy: stężenie hemoglobiny glikowanej < 7% stwierdzono u 50,8% chorych w grupie leczonej rimonabantem i u 35,1% chorych w grupie palcebo (p = 0,0122). Również stężenie glukozy na czczo było istotnie statystycznie niższe w grupie leczonej rimonabantem (spadek o 0,9 vs 0,1 mmol/l w grupie placebo, p = 0,0012). Spadek masy ciała (o 6,7 vs 2,8 kg, p < 0,0001) i obwodu brzucha (o 6 vs 2 cm, p < 0,0001) był istotnie statycznie większy w grupie leczonej.

Obserwowano spadek stężenia TG (p = 0,0031) i wzrost HDL (p < 0,0001) bez różnic w stężeniu LDL (p = 0,6396) i cholesterolu (p = 0,3037).

Poważne objawy uboczne odnotowano u 6,5% chorych w grupie leczonej rimonabantem i u 3,6% chorych w grupie kontrolnej. Hipoglikemia wystąpiła z podobną częstością w grupach. Nudności, zawroty głowy, infekcje górnych dróg oddechowych, strach i nastrój depresyjny obserwowano częściej u chorych w grupie leczonej rimonabantem.

Rimonabant  w monoterapii osiągnął zadawalająca kontrolę glikemii ze zmniejszeniem masy ciała i obwodu brzucha, w połączeniu z poprawą profilu lipidów u uprzednio nieleczonych chorych z cukrzycą typu 2.