Wstęp. Cel badania
W świecie zachodnim częstość zwapnienień zastawki aortalnej wynosi około 3% chorych w wieku >75 lat. Choroba przez długi okres jest bezobjawowa, przechodząc w krótkim czasie w fazę związaną ze zwężeniem ujścia aortalnego. Proces kalcyfikacji zastawki jest procesem zapalnym, w którym dużą rolę odgrywają procesy miażdżycowe. Celem pracy jest ocena wpływu statyn na proces wapnienia aparatu zastawkowego w ocenie echokardiograficznej i tomograficznej.
Chorzy >18rż z zwapnieniem zastawki aortalnej, z przepływem co najmniej 2.5 m/s i zmianami widocznymi w badaniu echokardiograficznym.
Chorzy randomizowani w stosunku 1:1 do grupy otrzymującej 80 mg atorwastatyny i grupy placebo. W ocenie echokardiograficznej określano stopień stenozy; prawidłowy przepływ 1-2 m/s, gradient 0 mmHg, pole pow. >2 cm; łagodna stenoza odpowiednio 2.1-3.0 m/s, 16-35 mmHg, 2.0-1.3 cm2; umiarkowana stenoza 3.1-4.0 m/s, 36-64 mmHg, 1.2-0.8 cm2; ciężka stenoza >4.0 m/s, >64 mmHg, <0.8 cm2. W ocenie tomograficznej określano wskaźnik uwapnienia zmian.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany w przepływie przez zastawkę Ao w ocenie dopplerowskiej i wskaźnik uwapnienia zmian w badaniu tomograficznym.
Drugorzędowy punkt końcowy: punkt złożony kliniczny, zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych, wymiana zastawki, leczenie szpitalne związane z ciężką stenozą Ao.
Średni przepływ aortalny wynosił 3.43±0.64 m/s (2.5-5.0), a wskaźnik uwapnienia zmian 5920 AU (2485-14231). U 119 chorych zmiany określono jako łagodne do umiarkowanych, u 36 chorych jako ciężkie. Średni poziom LDL wynosił 130±30 mg/dl i uległ obniżeniu o 53% w grupie leczonej do 63±23 mg/dl (p<0.0001).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: Nie obserwowano zmian w średnim przepływie przez zastawkę na rok obserwacji zarówno w grupie leczonej jak i kontrolnej (0.199±0.210 vs 0.203±0.208 m/s p=0.15). Również nie było różnic w zmniejszeniu pola powierzchni zastawki/na rok (-0.079±0.107 vs -0.083±0.107 cm2/rok p=0.68). W ocenie tomograficznej nie stwierdzono różnic w uwapnieniu zmian w obserwacjach rocznych (1564±1956 vs 1648±1790 AU/rok p=0.80).
Drugorzędowy punkt końcowy: Liczba zdarzeń klinicznych była podobna w grupach (13 vs 21 chorych p=0.19).
Wnioski
Intensywne leczenie atorwastatyną nie przekłada się na progresję zmian stenotycznych zastawki aortalnej. Dłuższa obserwacja na większej grupie chorych musi być dokonana, aby w pełni ocenić wpływ statyn na proces zmian stenozy aortalnej u chorych z zmianami zwapnieniowymi.
Cowell SJ, Newby DE, Prescott RJ, Bloomfield P, Reid J, Northridge DB, Boon NA; Scottish Aortic Stenosis and Lipid Lowering Trial, Impact on Regression (SALTIRE) Investigators. A randomized trial of intensive lipid-lowering therapy in calcific aortic stenosis. N Engl J Med. 2005 Jun 9, 352(23), 2389-2397. [PMID]: 15944423.
Houslay ES, Cowell SJ, Prescott RJ, Reid J, Burton J, Northridge DB, Boon NA, Newby DE; Scottish Aortic Stenosis and Lipid Lowering Therapy, Impact on Regression trial Investigators. Progressive coronary calcification despite intensive lipid-lowering treatment: a randomised controlled trial. Heart. 2006 Sep, 92(9), 1207-1212. [PMID]: 16449511.