Depresja, często rozpoznawana u chorych z niewydolnością serca, stanowi jeden z wielu czynników wpływających na gorsze wyniki leczenia. Dodatkowo pogarsza jakość życia, ogranicza sprawność fizyczną i zwiększa ryzyko chorobowości i śmiertelności w tej populacji chorych. Małe badania kliniczne wskazują na poprawę stanu chorych po leczeniu antydepresentami. Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, poza działaniem antydepresyjnym, wpływają na poprawę funkcji śródbłonka i na funkcję płytek wywierając korzystny wpływ na proces leczenia. Tego typu zmiany obserwowano u chorych z ostrym zawałem serca oraz niestabilną i stabilną dusznicą bolesną.

 

Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania sertaliny u chorych z depresją i niewydolnością serca.

Grupę badaną stanowiło 496 chorych w wieku ≥45 lat, z frakcją wyrzutową ≤45%, w II–IV objawowej klasie NYHA, z zaburzeniami depresyjnymi. Do badania nie włączano chorych z poważnymi chorobami wewnętrznymi, psychozami, po próbach samobójczych, leczonych psychiatrycznie.

Randomizacja do grupy leczonej sertaliną (n=234) lub do grupy placebo (n=235). Leczenie sertaliną rozpoczyno od 50 mg. Dawki leku zwiększano o 50 mg na podstawie wyniku uzyskanego w samoocenie nasilenia depresji w skali Becka (Beck Depression Inventory, BDI), do maksymalnej dawki 200 mg dziennie. Leczenie kontynuowano przez 12 tygodni. Wszyscy chorzy otrzymywali wsparcie przez uprzednio przeszkolony personel. Rozmowy telefoniczne przeprowadzano po 2., 4., 8. i 10. tygodniu leczenia, oraz po 6. i 12. tygodniu podczas wizyt lekarskich. W 2. i 12. tygodniu badania stopień zachowań depresyjnych oceniano metodą kwestionariuszową (Hamilton Depression Rating Scale, HDRS). Kontrolne badania przeprowadzano co 2 tygodnie w okresie leczenia, po 6 miesiącach, po roku, a następnie corocznie do zakończenia badania.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: ocena stopnia nasilenia depresji i stan sercowo-naczyniowy na zakończenie 12-tygodniowego leczenia.

Średni wiek chorych wynosił 62 lata, 59% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 88% chorych, chorobę wieńcową u 71%, przebyty zawał serca u 48%, przebytą PCI u 36%, przebyte CABG u 34%, niewydolność nerek u 36%, cukrzycę u 50%, hiperlipidemię u 78%. Implantowany kardiowerter/defibrylator u 19%, stymulator u 6%. Średnia wartość EF – 30%. W ciągu roku 62% chorych leczono szpitalnie z powodu niewydolności serca. Nasilenie depresji w ocenie dokonywanej przez chorego w skali BDI – 19 punktów, w ocenie kwestionariuszowej HDRS – 18 punktów.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: po 12 tygodniach leczenia w obu grupach obserwowano poprawę w skali HDRS. W grupie leczonej sertaliną wynik był o 7,1 punktu niższy, w porównaniu z wartością wyjściową, a w grupie placebo o 6,8 punktu. Średnia różnica pomiędzy grupami wyniosła 0,4 punktu (p=0,89). 8,8% chorych na zakończenie badania otrzymywało 200 mg leku, 9,0% 150 mg, 20,6% 100 mg, a 61,6% pozostawało przy dawce 50 mg dziennie. Poprawa w skali HDRS w poszczególnych grupach wyniosła; 21,0 punktów v. 15,6 punktu (200 mg leku dziennie), 20,2 punktu v. 9,9 punktu (150 mg), 18,2 punktu v. 7,6 punktu (100 mg) i 17,6 punktu v. 4,4 punktu (50 mg).

Nie zanotowano różnic w liczbie chorych, u których stwierdzono pogorszenie, poprawę lub brak zmian w punkcie złożonym, oceniającym stan sercowo-naczyniowy pomiędzy grupami. W grupie leczonej sertaliną pogorszenie stanu sercowo-naczyniowego obserwowano 29,9% chorych, poprawę u 40,6% i brak zmian u 29,5%. W grupie placebo pogorszenie obserwowano odpowiednio u 31,1%, 43,8% i 25,1% chorych. W grupie leczonej zmarło 7,7% chorych, w grupie placebo 6,8% chorych (p=0,58). Również inne składowe punktu złożonego jak: zgony sercowo-naczyniowe (p=0,59), niepożądane zdarzenia sercowo-naczyniowe (p=0,39), oraz punkt złożony: leczenie szpitalne z powodu pogorszenia niewydolności serca lub zgon (p=0,63), wystąpiły z podobną częstością.

Badanie z powodu poważnych objawów ubocznych przerwało 11,5% chorych w grupie leczonej sertaliną i 6,0% chorych w grupie placebo (p=0,03). Nudności wystąpiły u 21,9% v. 2,4% chorych, a zawroty głowy u 9,8% v. 4,9% chorych odpowiednio w grupach.

W dalszej obserwacji trwającej średnio 2 lata nie stwierdzono różnic w liczbie zgonów (29,1% chorych w grupie leczonej i 26% chorych w grupie leczonej) ani w liczbie zdarzeń sercowo-naczyniowych niezakończonych zgonem.

 

Sertalina nie powoduje większej poprawy w ustąpieniu objawów depresji ani nie poprawia stanu sercowo-naczyniowego chorych z niewydolnością serca i depresją w porównaniu z grupą placebo.