Wstęp. Cel badania
Otyłość jest dużym problemem społeczeństw w krajach wysokorozwiniętych, głównie z powodu mało aktywnego trybu życia i nadmiernego spożywania kalorii. Stymulacja receptora CB1 w nowoodkrytym systemie kanabinoidowym powoduje nasilenie lipogenezy i zahamowanie produkcji adiponektyny, cytokininy mającej duże znaczenie w regulacji cukrzycowej i miażdżycowej. Rimonabant jest pierwszym specyficznym blokerem receptora CB1. W pracy obecnej badano wpływ leku na parametry gospodarki lipidowej i węglowodanowej oraz uwalnianie adiponektyny w grupie chorych wysokiego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych z dyslipidemia i nadwagą lub otyłością.
Wiek chorych 18-70 lat, BMI 27-40kg/m2, poziom TG na czczo 1.7-7.9mmol/l (150-700mg/dl), stosunek Ch/HDL>5 dla mężczyzn i >4.5 dla kobiet, bez zmian w masie ciała w ciągu ostatnich 3 miesięcy większych niż 5 kg.
Po włączeniu do badania chorych dodatkowo szeregowano do grupy z poziomem TG >4.5 vs <4.5 mmol/l (400mg/dl) i grupy z utratą wagi w okresie wstępnym >2 kg vs ≤2kg. Chorych randomizowano do grupy otrzymującej placebo n=342 chorych lub rimonabant w dawce dziennej 5mg n=345 chorych lub w dawce 20mg n=346 chorych. Wizyty kontrolne co 2 tygodnie przez pierwszy miesiąc z zaleceniami dietetycznymi, a następnie co miesiąc przez 12 miesięcy. Chorzy mieli zalecano dietę do stosowania o 600 kcal dziennie niższą od wyliczonej dla masy ciała.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: utrata masy ciała w obserwacji rocznej.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w poziomie HDL, TG, glukozy, insuliny testu obciążenia glukozą i występowania zespołu metabolicznego. Bezpieczeństwo zastosowanego leku monitorowano objawami ubocznymi, zmianami w ekg (QTc) oraz dokonano ocenę lęku i depresji w odpowiednich skalach.
Około 40% chorych w każdej z grup przerwało badanie przed jego zakończeniem, w grupie placebo głównie z powodu prośby badanego, w grupie rimonabantu 20 mg z powodu objawów ubocznych (16% chorych). Średnia wieku grupy 48 lat, BMI 34 kg/m2, TG 2.3 mmol/l, HDL 1.15 mmol/l i Ch 6.0 mmol/l, zespół metaboliczny u 54% chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: Utrata masy ciała w grupie placebo -1.5±5.0 kg, w grupie rimonabantu 5 mg -3.5±4.8 kg P<0.001 i -6.9kg±6.1 kg p<0.00.1
Drugorzędowy punkt końcowy: Poziom TG w końcowej ocenie uległ obniżeniu o -0.2±38.7% w grupie placebo, wzrósł o 1.2±39.4% w grupie rimonabantu 5 mg i obniżył się o -12.6±41.2% w grupie rimonabantu 20 mg p<0.001. Poziom HDL uległ zmianie w grupach odpowiednio o 11.0±15.8%, 14.2±17.6% p=0.025 i o 19.1±20.9% p<0.001. Poziom insuliny na czczo wynosił w poszczególnych grupach 0.9±15.9uU/ml vs 0.4?10.3uU/ml vs -1.7±12.4uU/ml p=0.016. Poziom cholesterolu i glukozy był po roku leczenia na podobnym poziomie w grupach. Obserwowano również różnice w poziomie adiponektyny w grupie placebo 0.7±1.9ug/ml, w grupie rimonabantu 5 mg 1.0±2.0ug/ml i 2.2±2.5ug/ml w grupie rimonabantu 20 mg p<0.001, zaś poziom leptyny w grupach wynosił odpowiednio -0.3±6.0 ng/ml vs -2.3±7.9ng/ml p<0.001 i -4.7±7.4ng/ml p<0.001. Objawy uboczne nie różniły grup i głównie występowały objawy nieżytu nosa i gardła (22% chorych z objawami ubocznymi), bóle głowy (15% chorych z objawami ubocznymi), nudności i wymioty (15% chorych z objawami ubocznymi). Depresję i lęk stwierdzono u 16(4.6%) chorych.
Wnioski
Selektywny bloker receptora CB1 rimonabant znacząco redukuje poziom masy ciała u chorych z licznymi czynnikami ryzyka z nadwagą lub otyłością i dyslipidemią.
Despres JP, Golay A, Sjostrom L; Rimonabant in Obesity-Lipids Study Group. Effects of rimonabant on metabolic risk factors in overweight patients with dyslipidemia. N Engl J Med. 2005 Nov 17, 353(20), 2121-2134. [PMID]: 16291982.
drukuj
