Badania doświadczalne sugerują, że domięśniowe lub dowieńcowe podanie komórek macierzystych szpiku może powodować regenerację obszaru zawałowego i tworzenie nowego łożyska naczyniowego. Wyniki badań klinicznych nie są jednoznaczne.

Cel badania
Odległa, 12-miesięczna analiza skuteczności dowieńcowego podania komórek macierzystych u chorych leczonych skutecznie angioplastyką z powodu zawału serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI).

Grupę badaną stanowiło 204 chorych między 18. a 80. rokiem życia, od 3. do 7. doby zawału serca z uniesieniem odcinka ST (ST-segment elevation myocardial infarction, STEMI) skutecznie leczonym pierwotną angioplastyką wieńcową (primary pecutaneous coronay intervention, PPCI) z implantacją stentu i obecnymi po zabiegu ogniskowymi zaburzeniami kurczliwości mięśnia lewej komory.

Randomizacja do grupy leczonej komórkami macierzystymi szpiku (n = 101 chorych) lub do grupy kontrolnej (n = 103 chorych). U chorych pobierano szpik z talerza biodrowego od 3. do 5. dnia STEMI. Szpik przesyłany do laboratorium centralnego, gdzie sporządzano zawiesinę z komórek jednojądrzastych. W celu zwiększenia skuteczności dostarczenia komórek macierzystych do obszaru zawałowego, materiał podawano po okluzji balonem tętnicy dozawałowej w miejscu implantacji stentu. Podawano około 236 mln komórek w czasie całego zabiegu. Obserwacja 12 mies.

Pierwszorzędowy złożony punkt końcowy: zgon, zawał lub rewaskularyzacja oraz hospitalizacja z powodu niewydolności serca.

Średni wiek chorych 56 lat, mężczyźni stanowili 82% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 57% chorych, cukrzycę u 17%, hiperlipidemię u 56%. Palacze – 70% badanych. Po roku wyniki uzyskano u 100 chorych z grupy placebo i u 101 chorych z grupy leczonej

Pierwszorzędowy punkt końcowy: Po rocznej obserwacji złożony punkt końcowy wystąpił istotnie statystycznie częściej w grupie kontrolnej – 42 chorych vs 24 chorych (p = 0,009). Podanie dowieńcowe komórek macierzystych wiązało się z prawie 50-procentową redukcją redukcją ryzyka wystąpienia punktu końcowego (HR 0,52; 95% CI 0,32-0,86; p = 0,0110). W grupie przyjmującej placebo zmarło 6 chorych, w grupie, w której podano komórki macierzyste szpiku, 2 chorych (p = 0,28). Kolejny zawał serca przebyło 6 chorych z grupy przyjmującej placebo, zawał nie wystąpił w grupie badanej (p = 0,029). Hospitalizowano 3 chorych z grupy kontrolnej z powodu zaostrzenia niewydolności serca (p = 0,25). Ponowna rewaskularyzacja u 37 chorych z grupy placebo i u 22 chorych z grupy leczonej (p = 0,026).

Podanie dowieńcowe komórek macierzystych szpiku u chorych po skutecznie leczonym zawale serca z uniesieniem odcinka ST zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych w okresie rocznej obserwacji.