Nefropatia pokontrastowa (contrast induced nephropathy, CIN) jest częstą przyczyną powikłań związaną z badaniem angiograficznym, stwierdzana jest u 11 do 44% chorych z umiarkowaną niewydolnością nerek. Stan ten jest powiązany z większym ryzykiem zgonu, jak również chorych z tej grupy częściej kieruje się do leczenia nerkozastępczego, dłużej przebywają w szpitalu i często obserwuje się przejście w przewlekłą fazę niewydolności nerek. W prewencji stosuje się różne strategie a jedną z nich jest stosowanie przedsionkowego peptydu natriuretycznego (atrial natriuretic peptide, ANP). W badaniach ANP wykazuję działanie poprawiające perfuzję i funkcję nerek.

 

Ocena skuteczności ANP w prewencji CIN u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek.

Grupę badaną stanowiło 254 chorych w wieku pomiędzy 20 a 85 lat, z stężeniem kreatyniny ≥ 1,3 mg/dl i < 6,0 mg/dl. Do badania nie włączano chorych z ostrym zawałem, końcową fazą niewydolności nerek, stosujących leki o ustalonym wpływie na rozwój CIN.

Randomizacja do grupy otrzymującej w prewencji ANP (n = 126 chorych) lub do grupy kontrolnej (n = 128 chorych). Wlew ANP w dawce 0,042 µg/kg/min rozpoczynano 4-6 godz. przed podaniem kontrastu i kontynuowano przez 48 godz. łącznie z płynem Ringera. W grupie kontrolnej podawano tylko płyn Ringera. W czasie badania podawano kontrast niskoosmoralny – Iomeprol. Stężenie kreatyniny, cystatyny C, β₂-mikroglobuliny i NAG (N-acetyl-β-D-glucosaminidase) oceniano po 12-24 godz. przed zabiegiem, po 24, 48 godz., po 1. tyg i po 1. mies. po zabiegu. Klirens kreatyniny obliczano ze wzoru MDRD z modyfikacją dla populacji japońskiej.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: częstość CIN definiowanej jako wzrost stężenia kreatyniny o ≥ 25% lub o ≥ 0,5 mg/dl w porównaniu z wartością wyjściową do 48 godz. po zabiegu.

Drugorzędowy punkt końcowy: ocena klirensu kreatyniny, stężenie cystatyny C, β₂-mikroglobuliny i NAG po mies. po zabiegu., wzrost stężenia kreatyniny o 25% lub o 0,5 mg/dl w ciągu mies. po zabiegu.

Średni wiek chorych wyniósł 74 lat, mężczyźni stanowili 72% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 76% chorych, przebyty zawał u 44%, niewydolność serca u 36%, cukrzycę u 45%. Średnia wartość BP – 129/79 mm Hg, EF – 53%. EF < 40% u 19% chorych. Kontrast w objętości > 155 ml otrzymało 28% chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wzrost stężenia kreatyniny o ≥25% lub o ≥ 0,5 mg/dl w porównaniu z wartością wyjściową do 48 godz. po zabiegu. istotnie statystycznie częściej stwierdzono w grupie kontrolnej. CIN rozpoznano u 4(3,2%) chorych w grupie otrzymującej ANP i u 15(11,7%) chorych w grupie kontrolnej (OR 0,25; 95% CI 0,08-0,77; p = 0,015).

Drugorzędowy punkt końcowy: wzrost stężenie kreatyniny ≥ 0,5 mg/dl stwierdzono u 2,4% chorych otrzymujących ANP i u 8,6% chorych w grupie kontrolnej (p = 0,042). Natomiast wzrost stężenia kreatyniny o ≥ 25% odpowiednio u 3,2 vs 10,9% chorych (p = 0,023). Po miesiącu obserwacji wzrost stężenia kreatyniny ≥ 0,5 mg/dl w dalszym ciągu obserwowano u 1,6 vs 11,7% chorych odpowiednio w grupie otrzymującej ANP i kontrolnej (p = 0,006). Wzrost stężenia kreatyniny o ≥ 25% odpowiednio u 2,4 vs 12,5% chorych (p = 0,006).

Klirens kreatyniny porównywalny wyjściowo pomiędzy grupami, był istotnie statycznie wyższy w grupie otrzymującej ANP po 48 godz. (p = 0,0047), jak i po 1. tyg. (p = 0,004) i po 1 mies. (p = 0,048). Podobne zmiany obserwowano w stężeniu cystatyny C (marker filtracji kłębuszkowej). Natomiast stężenie β₂-mikroglobuliny i NAG (marker uszkodzenia cewek nerkowych bliższych) było porównywalne w grupach w poszczególnych okresach obserwacyjnych.

Dodatnie ANP do typowego nawodnienia chorego przed badaniem z podaniem kontrastu skutecznie przeciwdziała rozwojowi CIN u chorych z przewlekła niewydolnością nerek i efekt ten utrzymuje się przez okres miesiąca.