Cukrzyca typu 2 jest progresywną chorobą o zwiększającej się częstości występowania w populacji ogólnej. Uzyskanie docelowych wartości glikemii w leczeniu cukrzycy typu 2 często wymaga stosowania terapii złożonej. W większości badań klinicznych skuteczność leków w cukrzycy typu 2 ocenia się w monoterapii, a porównanie dwóch leków ze standardowo stosowaną metforminą czy pochodnymi sulfonylomocznika należy do rzadkości. Uzyskanie docelowych wartości glikemii wiąże się z redukcją zdarzeń sercowo-naczyniowych, zdecydowanie częściej występujących u chorych na cukrzycę typu 2. Wyniki badania UKPDS wskazują, że leczenie porównywalnymi lekami, metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika, redukuje częstość zawału serca odpowiednio u 39 i 16% chorych w porównaniu z innym leczeniem i stosowaniem diety. W ostatnio opublikowanej metanalizie wykazano wzrost ryzyka wystąpienia zawału serca i zgonu sercowo-naczyniowego w przypadku stosowania nowego leku w leczeniu cukrzycy typu 2 – rosiglitazonu.

Celem pracy było przedstawienie dotychczasowych wyników (an interim analysis) trwającego badania RECORD, w którym porównuje się leczenie rosiglitazonem łącznie z metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika w porównaniu z monoterapią tymi lekami u chorych na cukrzycę typu 2, ze szczególnym zwróceniem uwagi na zdarzenia sercowo-naczyniowe.

Grupę badaną stanowiło 4447 chorych w wieku 40–75 lat, z cukrzycą typu 2 rozpoznaną wg kryteriów WHO, z BMI > 25 kg/m², stężeniem HbA_1c > 7,0% i ≤ 9,0% w czasie stosowania maksymalnych dawek metforminy lub pochodnych sulfonylomocznika. Do badania nie kwalifikowano chorych z przebytymi zdarzeniami sercowo-naczyniowymi, niewydolnością serca, chorobami nerek i niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym.

Randomizacja chorych do grupy leczonej rosiglitazonem z metforminą (n = 1117) lub rosiglitazonem z pochodnymi sulfonylomocznika (n = 1103), lub do grupy leczonej metforminą i pochodnymi sulfonylomocznika (n = 2227). Łącznie w grupie otrzymującej rosiglitazon było 2220 chorych. Leczenie rosiglitazonem rozpoczynano od dawki 4 mg dziennie, natomiast leczenie metforminą i pochodnymi sulfonylomocznika (glibenklamid, gliklazyd lub glimepiryd) wdrażano w zależności od decyzji lekarza leczącego. Jeżeli po 8 tyg. leczenia stężenie HbA_1c było > 7,0%, dawki leków zwiększano do maksymalnej dawki: dla rosiglitazonu – 8 mg, metforminy – 2550 mg, glibenklamidu – 15 mg, gliklazydu – 240 mg i glimepirydu – 4 mg dziennie.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: leczenie szpitalne z przyczyn sercowo-naczyniowych (zawał, niewydolność serca, niestabilna dusznica, udar, TIA, nieplanowana rewaskularyzacja, amputacja kończyn) lub zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych.

Średni wiek chorych wynosił 58,5 roku, mężczyźni stanowili 51% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 80% chorych, dusznicę bolesną u 10%, przebyty zawał u 5%, incydenty mózgowe u 4,5%, chorobę naczyń obwodowych u 6%. Palacze – 16% badanych. Średni BMI – 31,5 kg/m², średnie stężenie HbA_1c – 7,9%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił u podobnego odsetka chorych w grupach, u 217 chorych w grupie otrzymującej rosiglitazon i u 202 chorych w grupie kontrolnej (HR 1,08; 95% CI 0,89–1,31; p = 0,43). Dodatkowo u 91 chorych (u 50 chorych w grupie rosiglitazonu i u 41 chorych w grupie kontrolnej) wystąpił punkt końcowy badania, ale zdarzenia te nie zostały zweryfikowane przez komitet sterujący. Nawet po uwzględnieniu tych zdarzeń, różnica pomiędzy grupami pozostaje w dalszym ciągu nieistotna statystycznie (HR 1,11; 95% CI 0,93–1,32; p = 0,26).

Poszczególne składowe punktu pierwotnego wystąpiły z podobną częstością w grupach. Zmarło 29 chorych w grupie leczonej rosiglitazonem i 35 chorych w grupie kontrolnej (p = 0,46), zawał u 43 vs 37 chorych (p = 0,50), zgon sercowy, zawał i udar u 93 vs 96 chorych odpowiednio w grupach (p = 0,83). Niewydolność serca istotnie statystycznie częściej wystąpiła natomiast w grupie otrzymującej rosiglitazon, u 38 vs 17 chorych w grupie kontrolnej (HR 2,24; 95% CI 1,27–3,97; p = 0,006). Po uwzględnieniu chorych z rozpoznaną niewydolnością serca, niezweryfikowanych przez komitet sterujący, w grupie rosiglitazonu niewydolność serca rozpoznano u 47 chorych w porównaniu z 22 chorymi w grupie kontrolnej (HR 2,15; 95% CI 1,30–3,57; p = 0,003), co wiąże się z wystąpieniem niewydolności serca u 3 chorych na 1000 leczonych na rok.

 

Dotychczasowe dane uzyskane z trwającego badania nie są rozstrzygające co do wpływu rosiglitazonu na ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonów sercowych, brak jest jednak danych potwierdzających wzrost ryzyka zgonu. Leczenie rosiglitazonem związane jest ze wzrostem ryzyka niewydolności serca. Pełne dane z zaplanowanego 6-letniego okresu obserwacji powinny być rozstrzygające w ocenie wpływu rosiglitazonu na układ krążenia.