Tiazolidinediony, rosiglitazon i pioglitazon mogą być stosowane razem z metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika. Tiazolidinediony powodują retencje płynów i możliwe że odpowiadają za rozwój niewydolności serca. Z badania UKPDS 33 wiadomo, że metformina zmniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe, natomiast nie oceniano pod tym względem pochodnych sulfonylomocznika. Z dotychczasowych wyników badań wynika, że tiazolidinediony zmieniają niektóre markery ryzyka sercowo-naczyniowego związane z cukrzycą, ciśnieniem tętniczym i czynnikami krzepnięcia. W 2006 roku na podstawie uzyskanych danych z kilku badań klinicznych zwrócono uwagę, ze rosiglitazon może zwiększać liczbę zawałów serca. W wykonanej wówczas analizie, na podstawie dostępnych wyników badania RECORD nie potwierdzono jednoznacznie tej obserwacji.

 

Ocena wyników leczenia rosiglitazonem łącznie z metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika w porównaniu z monoterapią tymi lekami u chorych na cukrzycę typu 2, ze szczególnym zwróceniem uwagi na zdarzenia sercowo-naczyniowe.

Grupę badaną stanowiło 4447 chorych w wieku 40–75 lat, z cukrzycą typu 2 rozpoznaną według kryteriów WHO, z BMI > 25 kg/m², stężeniem hemoglobiny glikowanej (HbA_1c) > 7,0% i ≤ 9,0% w czasie stosowania maksymalnych dawek metforminy lub pochodnych sulfonylomocznika. Do badania nie kwalifikowano chorych z przebytymi zdarzeniami sercowo-naczyniowymi, niewydolnością serca, chorobami nerek i niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym.

Randomizacja chorych do grupy leczonej rosiglitazonem z metforminą (n = 1117) lub rosiglitazonem z pochodnymi sulfonylomocznika (n = 1103), lub do grupy leczonej metforminą i pochodnymi sulfonylomocznika (n = 2227). Łącznie w grupie otrzymującej rosiglitazon było 2220 chorych. Leczenie rosiglitazonem rozpoczynano od dawki 4 mg dziennie, natomiast leczenie metforminą i pochodnymi sulfonylomocznika (glibenklamid, gliklazyd lub glimepiryd) wdrażano w zależności od decyzji lekarza leczącego. Jeżeli po 8 tyg. leczenia stężenie HbA_1c było > 7,0%, dawki leków zwiększano do maksymalnej dawki: dla rosiglitazonu – 8 mg, metforminy – 2550 mg, glibenklamidu – 15 mg, gliklazydu – 240 mg i glimepirydu – 4 mg dziennie. W przypadku stwierdzenia stężenia HbA_1c ≥ 8,5% włączano do leczenia trzeci lek lub przechodzono na leczenie insuliną.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: leczenie szpitalne z przyczyn sercowo-naczyniowych lub zgon sercowo-naczyniowy.

Średni wiek chorych wyniósł 58 lat, mężczyźni stanowili 52% badanych. Dusznicę bolesną stwierdzono u 10%, przebyty zawał u 5%, incydenty mózgowe u 2%, chorobę naczyń obwodowych u 9%. Palacze – 16% badanych. Średni BMI – 31,5 kg/m², średnia wartość BP – 139/83 mm Hg, średnie stężenie HbA_1c – 7,9%.

Średnie stężenie HbA1c było istotnie statystycznie niższe w grupach leczonych rosiglitazonem (p < 0,0001), masa ciała uległa wzrostowi (p < 0,0001), stwierdzono obniżenie stężenia LDL (p < 0,001), a steżenie HDL uległo wzrostowi (p < 0,01) w porównaniu do grup leczonych sulfonylomocznikiem lub metforminą za zakończenie badania. W grupach leczonych rosiglitazonem 75% chorych stosowało dwa leki, a 13% trzy leki przeciwcukrzycowe. W grupach kontrolnych 83% chorych stosowało dwa leki.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił u 321 chorych leczonych rosiglitazonem i u 323 chorych w grupie kontrolnej (HR 0,99; 95% CI 0,85-1,16; p = 0,93). Leczenie rosiglitazonem jest porównywalne z leczeniem metforminą i sulfonylomocznikiem w liczbie stwierdzonych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Zmarło z przyczyn sercowo-naczyniowych 60 vs 71 chorych (p = 0,19), zawał stwierdzono u 64 vs 56 chorych (p = 0,47), udar u 46 vs 63 chorych (p = 0,10) odpowiednio w grupach. Nie wykazano różnic w podgrupach badania uwzględniających płeć, wiek (< i > 60 lat), czas trwania cukrzycy (< i > 6 lat), wskaźnik BMI (< i > 30 kg/m2), uprzednio rozpoznana chorobę wieńcową, stosowanie ACEI, statyn i mitratów jak i leczenie sulfonylomocznikiem lub metforminą. W grupie leczonej rosiglitazonem u 61 chorych, a w grupie kontrolnej u 29 chorych rozpoznano niewydolność serca (HR 2,10; 95% CI 1,35-3,27; p = 0,001).

Poważne objawy uboczne stwierdzono z podobną częstością w grupach. Choroby nowotworowe stwierdzono u podobnej liczby chorych w grupach. Rak trzustki natomiast istotnie statystycznie częściej rozpoznano w grupie kontrolnej (2 vs 13 chorych, p = 0,0074). Hiperglikemię istotnie statystycznie częściej stwierdzano w grupach leczonych pochodnymi sulfonylomocznika (27 vs 55 chorych, p = 0,0027), natomiast hipoglikemię częściej w grupie leczonej rosiglitazonem (15 vs 6 chorych, p = 0,076). Również złamania kości częściej stwierdzano w grupie leczonej rosiglitazonem u 185 vs 118 chorych (RR 1,57; 95% CI 1,26-1,97; p < 0,0001). Złamania istotniej statystycznie częściej stwierdzono u kobiet (u 124 vs 68 kobiet) niż u mężczyzn (u 61 vs 50 mężczyzn odpowiednio w grupach).

Dodanie rosiglitazonu do leczenia skojarzonego obniżającego stężenie glukozy u chorych z cukrzyca typu 2 wiąże się z większym ryzykiem rozwoju niewydolności serca i złamań kości głównie u kobiet. Rosiglitazon nie zwiększą ryzyka chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej w porównaniu z typowym leczeniem stosowanym w cukrzycy.