Po ostrym zamknięciu tętnicy wieńcowej wyniki krótko-, średnio- i długoterminowe zależą od wielkości uzyskanej drożności w tętnicy odpowiedzialnej za zawał. Pierwotna angioplastyka wieńcowa (percutaneous coronary intervention, PCI) ma przewagę nad leczeniem trombolitycznym ponieważ przepływ TIMI 3 uzyskuje się u większości chorych z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (ST-segment elevation myocardial infarction, STEMI). Pomimo, że leczenie trombolityczne jest gorsze w porównaniu z leczeniem inwazyjnym, w dalszym ciągu około jedna trzecia chorych z STEMI jest leczona farmakologicznie. U około 40% chorych leczonych trombolitycznie nie uzyskuje się przepływu TIMI 3 i chorzy ci wymagają pilnego leczenia inwazyjnego (rescue PCI). Chorzy u których tromboliza okazała się nieskuteczna są klinicznie niestabilni z powodu przedłużającej się okluzji naczynia, a zabieg inwazyjny jest wykonywany po podaniu leków trombolitycznych.

 

Ocena rocznych wyników leczenia i późnej śmiertelności (do 5 lat) w grupie chorych u których wykonano rescue PCI.

Grupę badaną stanowiło 427 chorych w wieku pomiędzy 21-85 lat, z objawami STEMI do 6 godzin od początku dolegliwości bólowych w klatce piersiowej, z nieskutecznym leczeniem trombolitycznym (w badaniu EKG utrzymujące się uniesienie odcinka ST > 50% po 90 min. od podania leku).

Randomizacja do grupy otrzymującej ponowne leczenie trombolityczne (n = 142 chorych), do grupy leczonej standardowo (n = 141 chorych) lub do grupy w której chorych kierowano do rescue PCI (n = 144 chorych).

Średni wiek chorych wyniósł 61 lat, mężczyźni stanowili 79% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 37,5% chorych, dusznicę bolesną u 22%, przebyty zawał u 13%, przebyte PCI u 4%, przebyte CABG u 4%, cukrzycę u 14%. Palacze – 48% badanych.

Zawał ściany przedniej u 42,5% chorych. Streptokinazę stosowano u 59,5% chorych, reteplazę u 26,5%, tkankowy aktywator plazminogenu u 11,5%, tenekteplazę u 2,5%. Średni czas od początku objawów do rozpoczęcia leczenia fibrynolitycznego – 140 min.

MACCE (major adverse cardiac and cerebrovascular events). Po roku dane uzyskano od 91% badanych. Bez MACCE było 64,1% chorych w grupie w której ponownie leczono trombolitycznie, 67,5% chorych w grupie leczonej typowo i 81,5% chorych w grupie rescue PCI (p = 0,004). W analizie uwzględniającej wiek i wielkość zawału ryzyko MACCE w porównaniu do grupy ponownie leczonej trombolitycznie (HR 0,44; 95% CI 0,28-0,71; p = 0,0008) i w porównaniu do grupy leczonej standardowo (HR 0,51; 95% CI 0,32-0,83; p = 0,007) było istotnie statystycznie niższe.

Ponowna rewaskularyzacja. Po roku ponowną rewaskularyzację naczyniową lub chirurgiczna wykonano u 41 chorych w grupie w której ponownie leczono trombolitycznie, u 40 chorych w grupie leczonej typowo i 25 chorych w grupie rescue PCI. Ryzyko ponownej rewaskularyzacji w grupie rescue PCI w porównaniu do grupy w której ponownie leczono trombolitycznie (HR 0,53; 95% CI 0,32-0,86; p = 0,011) i typowo (HR 0,50; 95% CI 0,30-0,83; p = 0,007) było istotnie statystycznie niższe.

Śmiertelność. Po ponad 4 latach obserwacji zmarło 31(22,3%) chorych w grupie ponownie leczonej trombolitycznie, 30(22,4%) chorych w grupie leczonej konserwatywnie i 16(11,2%) chorych leczonych rescue PCI. W analizie wieloczynnikowej uwzględniającej wiek, rozpoznaną dusznica bolesną w wywiadzie i cukrzycę, ryzyko zgonu w porównaniu do grupy ponownie leczonej trombolitycznie (HR 0,41; 95% CI 0,22-0,75; p = 0,004) jak i typowo (HR 0,43; 95% CI 0,23-0,79; p = 0,006) było istotnie statystycznie niższe. Z przyczyn sercowo-naczyniowych zmarło 21,8% chorych w grupie ponownie leczonej trombolitycznie, 18,3% chorych leczonych typowo i 9,6% chorych leczonych rescue PCI.

 

Rescue PCI, w ocenie krótko terminowej jest skuteczniejsza niż ponowne leczenie trombolityczne czy standardowe, a w obserwacji dłużej również wiąże się ze zmniejszeniem śmiertelności. W przypadku niepowodzenia leczenia trombolitycznego zaleca się pilne wykonanie PCI jako kolejny etap leczenia trombolitycznego u chorych z STEMI.