Rodzinna hipercholesterolemia homozygotyczna jest chorobą rzadko stwierdzaną, charakteryzującą się bardzo wysokimi stężeniami LDL (zwykle  powyżej 13 mmol/l), z żółtakami w skórze i ścięgnach, z wcześnie rozpoznawanymi chorobami sercowo-naczyniowymi, a ponadto osoby nieleczone rzadko przeżywają 30 rok życia. Choroba, o podłożu genetycznym, jest spowodowana brakiem lub nieprawidłową budową receptorów LDL na powierzchni komórek. W efekcie dochodzi do nadmiernego wytwarzania cząsteczek LDL, przy nieprawidłowym ich pobieraniu przez komórki. Leczenie statynami, nawet w maksymalnych dawkach, jest nieefektywne. Nową metodą leczenia może być zablokowanie syntezy LDL poprzez zablokowanie białka B100 (apoproteiny B). Mipomersen jest oligopeptydem skutecznie blokującym syntezę białka B100, a w badaniach przedklinicznych i u zdrowych ochotników powoduje znaczną redukcję stężenia zarówno apoproteiny B, jak i LDL.

Ocena skuteczności i bezpieczeństwa mipomersenu stosowanego w dawce 200 mg raz w tygodniu u chorych leczonych lekami obniżającymi stężenie lipidów z rodzinną hipercholesterolemią homozygotyczną.

Grupę badaną stanowiło 51  chorych w wieku ≥12 lat, z genetycznie potwierdzoną rodzinną hipercholesterolemią homozygotyczną lub klinicznymi objawami tej choroby, z tworzeniem żółtaków skóry przed 10 rokiem życia, stężeniem LDL >13 mmol/l lub potwierdzonym rozpoznaniem choroby u rodziców. Chorzy byli leczeni lekami obniżającymi stężenie lipidów (statyny, inhibitory wchłaniania cholesterolu, leki blokujące tworzenie kwasów żółciowych, kwas nikotynowy), ze stężeniem cholesterolu >3,4 mmol/l, TG <4,0 mmol/l i masą ciała >40 kg.

Randomizacja do grupy leczonej mipomersenem (n=34) lub do grupy placebo (n=17). Lek podawano w dawce 200 mg na tydzień, lub 160 mg przy wadze ciała <50 kg, przez 26 tygodni. Pierwsze dwie wizyty co 2 tygodnie, a następnie co 4–5 tygodni.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana stężenia LDL, w porównaniu z wartościami wyjściowymi.

Drugorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana stężenia apoproteiny B, cholesterolu i non-HDL, w porównaniu z wartościami wyjściowymi. Ocena bezpieczeństwa stosowanego leczenia.

Średni wiek chorych wynosił 32 lata,  7 chorych było w wieku poniżej 18 lat; 42% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 11% chorych, przebyte rewaskularyzacje u 27%, stenoza aortalna u 51%. Palacze – 20% badanych. Średni BMI – 26,5 kg/m².

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie placebo nie obserwowano spadku stężenia LDL (średnia zmiana 3,3%); w grupie leczonej mipomersenem spadek wyniósł 24,7% – z 11,4 mmol/l do 8,4 mmol/l, (p=0,0003). Spadek stężenia LDL u poszczególnych chorych w grupie leczonej wahał się od zwżki o 2% do spadku o 82%.

Drugorzędowy punkt końcowy: podobnie jak w przypadku stężenia LDL również nie obserwowano zmian w stężeniu apoproteiny B (zmiana o 2,5%) ani cholesterolu (zmiana o 2%). Natomiast w grupie leczonej stężenie apoproteiny B spadło o 26,8% (p<0,0001), cholesterolu o 21,2% (p=0,0002), a non-HDL o 24,5% (p=0,0002).. Podobną sytuację obserwowano w innych składowych lipidogramu, z istotnym obniżeniem stężenia lipoproteiny (a), TG, VLDL i wzrostem HDL w grupie leczonej, bez zmian w grupie placebo.

W grupie leczonej u 76% chorych wystąpiły miejscowe objawy skórne związane z podaniem leku. Inne objawy obserwowano z podobną częstością w grupach. Wzrost stężenia AlAT, lecz mniej niż dwukrotnie powyżej górnej granicy normy, obserwowano u podobnej liczby chorych w grupach. Trzykrotny wzrost powyżej górnej granicy normy obserwowano tylko u 4 chorych w grupie leczonej mipomersenem. Nie stwierdzono zmian w parametrach nerkowych, hematologicznych, ani uszkodzenia mięsni czy wzrostu ciśnienia tętniczego.

Mipomersen, lek hamujący syntezę apoproteiny B, jest skuteczny w obniżeniu stężenia LDL u chorych z rodzinną hipercholesterolemią homozygotyczną, stosujących leki obniżające stężenie lipidów, w tym maksymalne dawki statyn.