Wstęp. Cel badania
Statyny powodują obniżenie poziomu LDL jak i wzrost poziomu HDL, chociaż stopień zmian zależny jest od leku i zastosowanej dawki. Stosunek poziomu LDL/HDL jest silnym wyznacznikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i może być dodatkową wskazówką w porównaniu do samego LDL. Celem pracy była ocena wpływu rosuwastatyny i atorwastatyny na wielkość LDL/HDL u chorych z udokumentowana chorobą wieńcową i niskim poziomem HDL.
Chorzy w wieku 40-80 lat z udokumentowanymi chorobami sercowo-naczyniowymi, z poziomem HDL <1.0 mmol/l i TG ≤4.5 mmol/l. Do zdefiniowanych chorób sercowo-naczyniowych zaliczono: przebyty TIA lub udar niedokrwienny, przebyte zwężenie tętnic szyjnych, nasilona miażdżyca z stenozą ≥60% w tętnicy szyjnej wspólnej lub wewnętrznej, choroba wieńcowa jak przebyty MI, leczona szpitalnie dusznica niestabilna, dusznica z potwierdzonym niedokrwieniem, rewaskularyzacja naczynia wieńcowego z stenozą >50% w jednym lub więcej naczyniach, choroba obwodowych naczyń tętniczych jak leczony tętniak aorty brzusznej, leczone chirurgicznie lub inwazyjnie niedokrwienie kończyn dolnych, nasilona miażdżyca naczyń tętniczych lub chromanie przystankowe z ABI <0.9.
Chorzy włączeni do badania w okresie pierwszych 6 tygodni (run-in) stosowali dietę zgodnie z poziomem I NCEP. Po tym okresie byli randomizowani do grupy otrzymującej rosuwastatynę w dawce 10 mg n=230 chorych a co 6 tygodni dawkę podwajano do 20 i maksymalnie 40 mg dziennie. W grupie kontrolnej chorzy otrzymywali atorwastatynę w dawce 20 mg przez okres 6 tygodni n=231 chorych. Po 6 tygodniach dawka leku wzrastała do 40 mg i końcowo do 80 mg dziennie.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany procentowe LDL/HDL po 6 tygodniach leczenia.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany procentowe LDL/HDL po 12 i 18 tygodniach leczenia i zmiany procentowe apoB/apoAI po 6, 12 i 18 tygodniach leczenia.
Średni wiek chorych 60 lat, mężczyźni stanowili 90% badanych. Przebyty TIA lub udar 10% chorych, dusznica bolesna 80% chorych, przebyty MI 63% chorych, choroba naczyń obwodowych 7% chorych. BMI 29 kg/m2. SBP/DBP 138/80 mmHg.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: rosuwastatyna w dawce 10 mg w znacząco większym stopniu zmieniła stosunek LDL/HDL -47.0% w porównaniu do -41.9% po leczeniu 20 mg atorwastatyny p<0.05.
Drugorzędowy punkt końcowy: Również w dalszej obserwacji rosuwastatyna 40 mg dziennie w większym stopniu zmieniała stosunek LDL/HDL po 12 tygodniach -53.% vs -47.9% p<0.01 w porównaniu do 40 mg atorwastatyny i po 18 tygodniach (40 mg rosuwastatyny) -57.3% vs -49.6% p<0.001 (80 mg atorwastatyny). Rosuwastatyna w istotnym stopniu powodowała obniżenie poziomu Ch, LDL, non-HDL i Ch/HDL, ApoB/ApoA1 w porównaniu do atorwastatyny we wszystkich okresach czasowych. Wzrost poziomu HDL był porównywalny po 6 tygodniach leczenia w grupach, po 12 i 18 tygodniach był wyższy w grupie rosuwastatyny ale nie osiągnął istotności statystycznej. Liczba chorych którzy osiągnęli zalecany przez ESC poziom LDL <2.5 mmol/l po 18 tygodniach leczenia wyniosła 94% chorych w grupie rosuwastatyny i 85% chorych w grupie atorwastatyny p<0.01.
Leki były dobrze tolerowane przez chorych. U 7% chorych z grupy rosuwastatyny i u 8% chorych z grupy atorwastatyny wystąpiły bóle mięśniowe (bez miopatii ze wzrostem markerów uszkodzenia mięśni).
Wnioski
Rosuwastatyna w dawce 10, 20 i 40 mg dziennie jest bardziej skuteczna w porównaniu do dawki 20, 40 i 80 mg dziennie atorwastatyny we wzroście wskaźnika LDL/HDL u chorych z chorobami sercowo-naczyniowymi i niskim poziomem HDL.
Jukema JW, Liem AH, Dunselman PH, van der Sloot JA, Lok DJ, Zwinderman AH. LDL-C/HDL-C ratio in subjects with cardiovascular disease and a low HDL-C: results of the RADAR (Rosuvastatin and Atorvastatin in different Dosages And Reverse cholesterol transport) study. Curr Med Res Opin. 2005 Nov, 21(11), 1865-1874. [PMID]: 16307708.