Wstęp
Profilaktyczne stosowanie małych dawek heparyny skutecznie redukuje liczbę zgonów w grupie chorych kierowanych do zabiegów chirurgicznych i poprawia wyniki kliniczne u chorych z ostrym zespołem wieńcowym oraz udarem. Chociaż grupy eksperckie zalecają stosowanie w profilaktyce małe dawki heparyny u chorych leczonych szpitalnie z innych przyczyn, to dostępne wyniki badań nie przekonują do takiego postępowania. W opublikowanych badaniach randomizowanych obejmujących ponad 11000 chorych otrzymujących profilaktycznie heparynę, nie wykazano redukcji śmiertelności w grupie chorych leczonych szpitalnie z przyczyn innych niż chirurgiczne, w porównaniu do grupy nieleczonej.
Cel badania
Ocena małej dawki heparyny stosowanej profilaktycznie w redukcji śmiertelności w grupie chorych leczonych szpitalnie z innych przyczyn niż chirurgicznych, ostrego zespołu wieńcowego i udaru.
Grupę badaną stanowiło 280 chorych w wieku ≥60 lat, przyjętych do leczenia w warunkach szpitalnych i pozostających w szpitalu co najmniej 3 dni.
Randomizacja do grupy leczonej 40 mg enoksaparyny podawanej raz dziennie podskórnie (n=140 chorych) lub do grupy placebo (n=140 chorych). Leczenie enoksaparyną przerywano w przypadku rozpoczęcia leczenia lekami antykoagulacyjnymi lub fibrynolitycznymi, przy spadku ilości płytek, przy SBP >220 mm Hg i DBP >110 mm Hg.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: śmiertelność 90 dniowa.
Drugorzędowy punkt końcowy: zgony w ciągu roku, objawowa zakrzepica żył głębokich i/lub zatorowość płucna potwierdzone wynikami badań, duże krwawienia według Bleeding Severity Index.
Średni wiek chorych wyniósł 72 lat, mężczyźni stanowili 98% badanych. Przebyty zawał stwierdzono u 24%, niewydolność serca u 25%, cukrzycę u 28%, incydenty mózgowe u 10%, chorobę naczyń obwodowych u 22% w grupie leczonej enoksaparyną i u 10% w grupie placebo (p=0,02), proces nowotworowy u 5%. Palacze - 17% badanych. Średni BMI - 28 kg/m2. Zapalenie płuc u 17% chorych, przebyte leczenie chirurgiczne w ciągu ostatnich 6 mies. u 3%. Średni czas pobytu szpitalnego 12 dni.
Do badania włączono 280 chorych z 6187 wstępnie zakwalifikowanych do leczenia profilaktycznego. W większości chorzy otrzymali pełne dawki warfaryny lub heparyny lub w późniejszym okresie włączono pełną dawkę heparyny (łącznie 2515 badanych). Dużą grupę chorych stanowili chorzy z przeciwwskazaniami do leczenia heparyną (2133 chorych), ponad 500 chorych przebyło zawał, udar lub leczenie chirurgiczne w ciągu ostatnich 30 dni, pozostali chorzy nie wymagali leczenia dłuższego niż 3 dni.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmarło 13 chorych w grupie otrzymującej profilaktycznie enoksaparynę i 14 chorych w grupie otrzymującej placebo w ciągu 90 dni obserwacji (RR 0,93; 95%CI 0,26-1,59). Po roku odpowiednio w grupach zmarło 36 i 32 chorych (RR 1,13; 95%CI 0,66-1,60).
Drugorzędowy punkt końcowy: objawowa zakrzepica obwodowa wystąpiła u 5 chorych otrzymujących enoksaparynę i u 9 chorych w grupie placebo, z tego zator płucny u 1 vs 3 chorych i zakrzepica żył głębokich u 5 vs 8 chorych odpowiednio w grupach. Natomiast zawał serca obserwowano u 6 chorych w grupie otrzymującej enoksaparynę i u 1 chorego w grupie placebo (p=0,06). Poważne krwawienia obserwowano u 2 chorych w grupie leczonej enoksaparyną i u 5 chorych w grupie placebo.
Badanie przerwało 32 chorych w grupie otrzymującej enoksaparynę i 25 chorych w grupie placebo.
Wnioski
Leczenie profilaktyczne heparyną obejmuje małą grupę chorych z przyczyny innych niż leczenie chirurgiczne. Korzyść z profilaktycznego leczenia małą dawką heparyny tej grupy chorych jest wątpliwa.
Lederle FA, Sacks JM, Fiore L, Landefeld CS, Steinberg N, Peters RW, Eid AA, Sebastian J, Stasek JE Jr, Fye CL. The prophylaxis of medical patients for thromboembolism pilot study. Am J Med. 2006 Jan, 119(1), 54-59. [PMID]: 16431185.
drukuj
