Średni wiek chorych wyniósł w grupie z prawidłowym poziomem D-dimeru 59,3 roku, w grupie z nieprawidłowym poziomem – 69,7 roku (p < 0,001). Chorych w wieku ≥ 65. roku życia w grupie z prawidłowym poziomem było 44% chorych vs 74% chorych w grupach z nieprawidłowym poziomem D-dimeru (p < 0,001), Mężczyźni w grupie z prawidłowym poziomem stanowili 55% badanych, z nieprawidłowym poziomem 47% badanych (p = 0,07). Zakrzepica proksymalna żył głębokich u 63% chorych, zatorowość płucna u 19% i zatorowość obwodowa i płucna u 18% chorych. Czas stosowania terapii przeciwkrzepliwej przed włączeniem do badania: ≤ 6 mies. u 16% chorych, 7-12 mies. u 52% i > 12 mies. u 32%. Średni czas obserwacji chorych – 1,4 roku.
Zatorowość żylna obwodowa i płucna wystąpiła u 24 chorych (6,2%) w grupie z prawidłowym poziomem D-dimeru. W grupie chorych z nieprawidłowym poziomem D-dimeru, u których w wyniku randomizacji nie kontynuowano leczenia, zatorowość żylna obwodowa i płucna wystąpiła u 18 chorych (15%), natomiast w grupie leczonej u 3 chorych (2,9%).
W analizie wieloczynnikowej nie wykazano różnicy w poziomie ryzyka wystąpienia punktu końcowego pomiędzy grupą, w której stwierdzono prawidłowy poziom D-dimeru i nie kontynuowano leczenia, a grupą, w której poziom był nieprawidłowy i kontynuowano leczenie antykoagulacyjne (HR 2,46; 95% CI 0,71-8,46; p = 0,15). Natomiast w grupie, w której poziom D-dimeru był podwyższony i nie kontynuowano leczenia antagonistami witaminy K, ryzyko zatorowości żylnej było istotnie statystycznie wyższe zarówno w porównaniu z grupą z prawidłowym poziomem D-dimeru (HR 2,27; 95% CI 1,15-4,46; p = 0,02), jak i z nieprawidłowym poziomem D-dimeru, w której kontynuowano leczenie antykoagulacyjne (HR 4,26; 95% CI 1,23-14,6; p = 0,02).
Wnioski
Chorzy po przebytej zakrzepicy żylnej i 3-miesięcznej terapii przeciwkrzepliwej z nieprawidłowym poziomem D-dimeru po miesiącu od odstawienia leczenia przeciwkrzepliwego mają wysokie ryzyko nawrotu zakrzepicy i zatorowości, które ulega obniżeniu po ponownym rozpoczęciu leczenia antykoagulantami. Postępowanie u chorych z prawidłowym poziomem D-dimeru po miesiącu od przerwania stosowania leków przeciwkrzepliwych wymaga dalszej oceny.
drukuj
