Niewydolność serca leczy się głównie na podstawie oznak i objawów klinicznych. Postępowanie to pozwala na wyodrębnienie chorych z pogorszeniem wydolności serca, lecz nie pozwala na selekcję chorych z wyższym ryzykiem chorobowości i śmiertelności oraz wymagających bardziej intensywnego leczenia. Peptydy natriuretyczne typu B (B-type natriuretic peptide, BNP) lub NT-proBNP są markerami pogorszenia niewydolności serca lub czynnikami ryzyka chorobowości i śmiertelności.

 

Znaczenie peptydów natriuretycznych w selekcji chorych wymagających bardziej agresywnego leczenia.

Grupę badaną stanowiło 345 chorych leczonych szpitalnie z powodu dekompensacji, objawowej niewydolności serca, zgodnie z kryteriami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) dla ostrej niewydolności serca. Dodatkowo stężenie NT-proBNP wynosiło u nich co najmniej 1700 pg/ml.

Randomizacja do grupy leczonej w zależności od objawów klinicznych i od stężenia NT-proBNP (n=174) lub tylko na podstawie objawów klinicznych (n=171). Kontrolne badania po 2 tygodniach od opuszczenia szpitala, po miesiącu i następnie co 3 miesiące do 2 lat. W grupie leczonej w zależności od stężenia NT-proBNP lekarz porównywał wyniki dwóch kolejnych badań i w przypadku wzrostu jego stężenia powyżej 10% (przy minimalnym stężeniu 850 pg/ml) zwiększano dawki leków zgodnie z zaleceniami ESC. W grupie kontrolnej lekarz nie znał stężenia NT-proBNP, a leczenie uzależniano od oznak i objawów klinicznych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zgony i ponowne leczenie szpitalne.

Drugorzędowy punkt końcowy: zgony sercowe, leczenie szpitalne z przyczyn sercowo-naczyniowych.

Średni wiek chorych wynosił 72 lata, 57% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 48% chorych, przebyty zawał u 40%, przebytą PCI u 13%, przebyte CABG u 18%, utrwalone migotanie przedsionków u 17%, cukrzycę u 26%, udar u 10%, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc u 17%. Palacze – 21% badanych. Średnia wartość EF – 36%, BP – 118/69 mmHg.

W I klasie niewydolności serca wg NYHA było 11% chorych, w II klasie 68%, w III klasie – 21%. Średnie stężenie NT-proBNP przy przyjęciu wynosiło 8100 pg/ml, a przy wypisie ze szpitala 2950 pg/ml.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie leczonej w zależności od stężenia NT-proBNP śmiertelność była niższa: zmarło 46 chorych (26,5%) w porównaniu z 57 chorymi (33,3%) z grupy kontrolnej, ale różnica nie była istotna statystycznie (p=0,206). Średni czas przeżycia bez leczenia szpitalnego wyniósł 685 v. 664 dni odpowiednio w grupach (p=0,49).

Drugorzędowy punkt końcowy: zarówno liczba zgonów sercowo-naczyniowych (34 v. 36 chorych), jak i liczba chorych leczonych szpitalnie z przyczyn sercowo-naczyniowych były podobne w grupach. Również w podgrupach badania nie wykazano różnic kiedy dodatkowo wzięto pod uwagę wiek (≤74 i >75 lat), wartość EF (≤45% i >45%) oraz stężenie kreatyniny przy wypisie ze szpitala (≤123 U/l i >123 U/l).

Po roku, beta-adrenolityki otrzymywało 87% chorych w grupie leczonej w zależności od stężenia NT-proBNP i 79% chorych w grupie leczonej tradycyjnie. Inhibitory enzymu konwertującego otrzymywało 66% v. 55% chorych, a pętlowe leki moczopędne 92% chorych w obu grupach. BB i ACEI/ARB w dawce docelowej ≥50% otrzymywało 77% v. 63% chorych odpowiednio w grupach (p<0,05).

 

Seryjny pomiar NT-proBNP oraz indywidualizacja leczenia w oparciu o ten parametr nie poprawia wyników leczenia chorych z niewydolnością serca w porównaniu z leczeniem opartym na objawach klinicznych.