Aterektomia rotacyjna jest skutecznym sposobem leczenia zmian złożonych w naczyniach wieńcowych, głównie zmian uwapnionych, o długim przebiegu i w małych naczyniach. W czasie zabiegu aterektomii rotacyjnej dochodzi do przejściowego niedotlenienia mięśnia sercowego ze zjawiskiem no-reflow/slow-flow częściej niż w innych metodach rewaskularyzacyjnych. Zjawisko no-reflow/slow-flow jest przyczyną poważnych powikłań w czasie zabiegu, takich jak: zawał, wstrząs kardiogenny lub zgon. Mechanizm zjawiska no-reflow/slow-flow jest złożony, a w prewencji stosowano dotychczas z różnym skutkiem werapamil, antagonistów receptora GP IIb/IIIa i adenozynę.

Ocena skuteczności nikorandilu, aktywatora kanału potasowego o właściwościach podobnych do nitratów, w prewencji zjawiska no-reflow/slow-flow w czasie zabiegów aterektomii rotacyjnej.

Grupę badaną stanowiło 200 chorych kierowanych do zabiegu aterektomii rotacyjnej z powodu umiarkowanie zwapnionych zmian, ze zmianami rozlanymi w ujściach, rozgałęzieniach i z całkowitym zamknięciem naczynia.

Randomizacja chorych do grupy otrzymującej nikorandil (n = 100 chorych, 109 zmian) lub do grupy, w której podawano werapamil (n = 100 chorych, 110 zmian). Chorzy otrzymywali mieszankę 24 mg nikorandilu z 5 mg nitrogliceryny, 10 000 U heparyny w roztworze 1000 ml soli lub mieszankę zawierająca 10 mg werapamilu i pozostałe składniki jak w przypadku mieszanki z nikorandilem. Leki były podawane do miejsca uszkodzenia w czasie zabiegu aterektomii rotacyjnej pod ciśnieniem 300 mm Hg. W premedykacji wszyscy chorzy otrzymywali na 24 godz. przed zabiegiem 81 mg ASA, 400 mg tiklopidyny, nitraty i CCB, odstawiano BB. Kontrolne badanie angiograficzne przeprowadzano po 6 mies.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: częstość zaburzeń reperfuzji ocenianej jako zjawisko no-reflow/slow-flow.

Drugorzędowy punkt końcowy: utrzymujące się uniesienie odcinka ST, zawał non-Q lub Q. Klinicznie poważne niepożądane zdarzenia sercowe (major adverse cardiac events, MACE), zgon lub zawał po 6 mies. obserwacji.

Średni wiek chorych wynosił 67 lat, mężczyźni stanowili 68% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 56% chorych, przebyty zawał u 44%, cukrzycę u 55%, hiperlipidemię u 53%, dializę przeprowadzano u 12%. Palacze – 36% badanych.

Zmiany w pniu zaobserwowano u 1,5% chorych, w lewej tętnicy zstępującej u 61,5%, w okalającej u 25% i w prawej tętnicy wieńcowej u 21%. Choroba wielonaczyniowa występowała u 61% chorych. Zmiany typu B2/C zanotowano u 95% chorych, całkowite zamknięcie naczynia u 12%. Całkowity czas zabiegu wynosił 180 min. Stent implantowano 52% chorych, angioplastykę wykonano u 48% chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: leczenie nikorandilem w sposób istotny statystycznie zmniejszało częstość zjawiska no-reflow/slow-flow. W grupie leczonej nikorandilem zjawisko obserwowano w 5 przypadkach na 109 zmian, a w grupie leczonej werapamilem w 13 na 110 zmian (p < 0,005).

Drugorzędowy punkt końcowy: przetrwałe uniesienie odcinka ST obserwowano u 3 chorych w grupie leczonej nikorandilem i u 10 w grupie przyjmującej werapamil (p < 0,05). Zawał non-Q nastąpił u 2 vs 9 chorych odpowiednio w grupach (p < 0,5), natomiast zawał Q u 1 chorego w każdej z grup.

Angiograficznie restenozę po 6 mies. stwierdzono w przypadku 28% zmian w grupie leczonej nikorandilem i w 34% zmian w grupie, w której stosowano werapamil. Ponowną rewaskularyzację przeprowadzono w przypadku 24 vs 28% zmian odpowiednio w grupach. W 6-miesięcznej obserwacji zawał stwierdzono u 3 chorych w grupie leczonej werapamilem.

 

 

Użycie nikorandilu w ciągłym wlewie dowieńcowym chroni przed powikłaniami okołozabiegowymi i powinno być zalecane w czasie zabiegu aterektomii rotacyjnej.