U większości chorych z ostrą niewydolnością serca ma nieznacznie podwyższone lub prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego. W obowiązujących rekomendacjach zaleca się stosowanie wazodilatatorów u takich chorych, chociaż stosowanie ich wiąże się z ograniczeniami wynikającymi z tolerancji czy też bezpieczeństwa przy długotrwałym stosowaniu. Relaksyna jest naturalnym peptydem wydzielanym w dużych ilościach przez kobiety w ciąży, powodującym wazodilatację i poprawę funkcji nerek. W badaniach klinicznych wykazano, że zwiększa nieznacznie rzut serca, zmniejsza opór naczyniowy, ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej i obniża stężenie N-końcowego fragmentu prohormonu peptydu natriuretycznego typu B (N-terminal pro-brain natriuretic peptide, NT-proBNP). Z tego powodu należy się spodziewać korzystnych wyników leczenia relaksyną, u chorych z ostrą niewydolnością serca z nieznacznie podwyższonym lub prawidłowym ciśnieniem tętniczym.

 

Ocena skuteczności relaksyny podanej dożylnie, z określeniem optymalnej dawki i oceną bezpieczeństwa leczenia u z ostrą niewydolnością serca.

Grupę badaną stanowiło 229 chorych w wieku ≥ 18 lat, z objawami ostrej niewydolności serca, u których stwierdzano prawidłowe lub nieznacznie podwyższone wartości ciśnienia tętniczego (SBP > 125 mm Hg) z niewydolnością nerek (klirens kreatyniny pomiędzy 30-75 ml/min/1,73 m² według wzoru MDRD). Ostra niewydolność serca była definiowana jako duszność w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku, z obrazem zastoju płucnego w badaniu radiograficznym i wzrostem stężenia peptydów natriuretycznych (BNP ≥ 350 pg/ml lub NTpro BNP ≥ 1400 pg/ml). Do badania nie włączano chorych którzy przed randomizacją otrzymali dożylnie leki inotropowe lub wazodilatatory.

Randomizacja do grupy otrzymującej placebo (n = 61 chorych), do grupy otrzymującej relaksynę w dawce 10 µg/kg/na dzień (n = 40 chorych), 30 µg/kg/na dzień (n = 42 chorych), 100 µg/kg/na dzień (n = 37 chorych) i 250 µg/kg/ na dzień (n = 49 chorych). Lek był podawany do obniżenia SBP ≤ 100 mm Hg lub o więcej niż 40 mm Hg w porównaniu do wartości wyjściowej w dwóch kolenych pomiarach dokonanych w odstępach 15 min. Pacjenci oceniali duszność w 7 stopniowej skali Likerta lub w 100 mm skali analogowej (visual analogue scale, VAS) w 6., 12., 24. 48. godz. i po 3, 4, 5 i 14 dniach. Po 30 , 60 i 180 dniach oceniano stan chorego z informacji uzyskanej telefonicznie. Jako pogorszenie niewydolności serca przyjęto nasilenie objawów i oznak niewydolności serca lub dodatkowe leczenie dożylne lub wspomaganie mechaniczne w leczeniu niewydolności serca.

Punkt końcowy: zmniejszenie duszności oceniane w skali Likerta lub VAS, pogorszenie wydolności serca w czasie leczenia szpitalnego do 5 dni, pogorszenie funkcji nerek oceniane jako wzrost stężenia kreatyniny o 25% do 5 dni lub pogorszenie czynności nerek z wzrostem kreatyniny ≥ 26 µmol/l od 5 do 14 dnia, długość leczenia szpitalnego, liczba dni życia do 60 dnia obserwacji, zgony sercowo-naczyniowe lub ponowne leczenie szpitalne powodu niewydolności serca do 60 dni i zgony sercowo-naczyniowe do 180 dni.

Średni wiek chorych wyniósł 70 lat, mężczyźni stanowili 56% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 86% chorych, dusznicę bolesną u 70%, cukrzycę u 42%. Średnia wartość SBP – 147 mm Hg.

Średni czas od początku objawów do randomizacji wyniósł 8,4 godz. Średni czas podawania relaksyny (lub placebo) wyniósł 42 godz.

Punkt końcowy: umiarkowane lub znaczne zmniejszenie duszności w 6., 12. I 24 godz. zgłaszało 23% chorych w grupie placebo, w grupach leczonych relaksyna 28, 40, 14 i 22% chorych odpowiednio w grupie otrzymującej 10, 30, 100 i 250 µg/kg/na dzień. Różnica w liczbie chorych w grupie placebo a otrzymującej relaksynę w dawce 30 µg/kg/na dzień była istotna statystycznie (p = 0,041). Również zmiany w VAS wskazują na stopniowe, ale korzystne zmniejszenie duszności w grupach otrzymujących relaksynę. Średnie obniżenie duszności wyniosło 14 mm w grupie placebo, a w grupach leczonych odpowiednio 21, 22, 21 i 18 mm w 5 dniu obserwacji. Podobną różnicę obserwowano w 14 dniu obserwacji.

Pogorszenie niewydolności serca stwierdzono u 21% chorych w grupie placebo, u 20% chorych w grupie otrzymującej 10 µg/kg/na dzień relaksyny, u 12% chorych otrzymujących 30 µg/kg/na dzień, u 14% chorych otrzymujących 100 µg/kg/na dzień i u 10% chorych otrzymujących 250 µg/kg/na dzień. Różnice pomiędzy grupami nie były jednak istotne statystycznie. Pogorszenie czynności nerek w okresie 5 dni oceniane wzrostem stężenia kreatyniny, jaki w okresie pomiędzy 5 a 14 dniem ocenianym jako utrzymywanie się stężenia kreatyniny ≥ 26 µol/l obserwowano u podobnej liczby chorych w grupach. Średni okres pobytu w szpitalu było o około 1 dzień krótszy w grupach otrzymujących relaksynę.

Zmarło 15 chorych w okresie 60 dni i 20 chorych do 180 dni obserwacji. Do ponownego leczenia szpitalnego przyjęto 43 chorych, w tym 15 z powodu pogorszenia niewydolności serca. Średni czas przeżycia był o 4 dni dłuższy po opuszczeniu szpitala w okresie 60 dni w grupie chorych leczonych relaksyną w porównaniu z grupą placebo.

 

Podawanie relaksyny chorym z ostrą niewydolnością serca wiązało się ze zmniejszeniem duszności i lepszymi parametrami klinicznymi, z dobrym profilem bezpieczeństwa stosowanego leku.