Wstęp. Cel badania
W ostatnim dziesięcioleciu uległo zmianie spektrum chorych poddawanych leczeniu operacyjnemu na naczyniach wieńcowych. Ze względu na starszych i bardziej chorych pacjentów stosowane są techniki operacyjne bez zatrzymania serca. Dostępne badania oceniające drożność pomostów u chorych operowanych bez zatrzymania serca oparte są na danych nierandomizowanych. Celem pracy była ocena angiograficzna drożności pomostów po operacjach klasycznych (on pump) i bez zatrzymania serca (off pump).
Nieselekcjonowani chorzy kierowani planowo lub ze wskazań życiowych do zabiegu chirurgicznego. W obecnej pracy analizie podano 255 chorych u których wykonano po roku kontrolną angiografię w tym u chorych z grupy on-pump n=132 chorych i bez zatrzymania serca off-pump n=123 chorych.
Chorzy mieli wykonywaną angiografie w drugim dniu pobytu w szpitalu.
Agiograficznie drożne pomosty tętnicze (LIMA) stwierdzono u 91% w obu grupach. Średnia liczba pomostów wykonana u jednego pacjenta wynosiła w grupie on-pump 2.7, a w grupie off-pump 2.3 p<0.001. Po roku średnia liczba drożnych pomostów na jednego chorego wynosiła w grupach odpowiednio 2.0 vs 1.6 p<0.001. Pomosty żylne były drożne w 59% w grupie on-pump vs 49% w grupie off-pump p=NS. Po roku średnia liczba drożnych pomostów żylnych na jednego chorego wynosiła 1.1 w grupie on-pump vs 0.7 w grupie off-pump p<0.01.
Liczba chorych z drożnymi pomostami wynosiła 46% w grupie on-pump vs 52% w grupie off-pump p=NS, 33% vs 31% chorych miało niedrożny jeden pomost , 21% vs 17% chorych miało niedrożne dwa pomosty w grupach odpowiednio p=NS. Analizując przyczyny dużej liczby niedrożnych pomostów żylnych nie wykazano różnić w ilości drożnych pomostów pomiędzy zdrowymi (68% wszystkich drożnych pomostów) a chorymi na cukrzycę (75% drożnych wszystkich pomostów) oraz pomiędzy pobierającymi statyny (69%) a nie (68%).
Wnioski
Drożność pomostów tętniczych wykonanych na bijącym sercu jest porównywalna z pomostami wykonanymi na zatrzymanym sercu. Procedura off-pump w stosunku do chorych nieselekcjonowanych dała gorsze wyniki drożności pomostów żylnych na jednego pacjenta.
Widimsky P, Straka Z, Stros P, Jirasek K, Dvorak J, Votava J, Lisa L, Budesinsky T, Kolesar M, Vanek T, Brucek P. One-year coronary bypass graft patency: a randomized comparison between off-pump and on-pump surgery angiographic results of the PRAGUE-4 trial. Circulation. 2004 Nov 30, 110(22), 3418-3423. [PMID]: 15557371.