Wstęp
Umiarkowane spożywanie alkoholu wiąże się z niższą śmiertelnością i chorobowością u chorych ze stabilną chorobą wieńcową. W wybranych grupach chorych stosujących przewlekłą farmakoterapię wpływ alkoholu na leczenie jest mało poznany. Dotyczy to głównie chorych, u których wdrożono przewlekłe leczenie antykoagulacyjne lub leczenie statynami.
Cel badania
Ocena wpływu alkoholu na występowanie objawów niepożądanych u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych, u których wdrożono leczenie warfaryną i lowastatyną.
Grupę badaną stanowiło 1244 mężczyzn po zabiegu kardiochirurgicznym na naczyniach wieńcowych między 21. a 74. rokiem życia, z 2 niezależnymi drożnymi pomostami żylnymi, ze stężeniem LDL pomiędzy 130-175 mg/dl, ze stężeniem TG < 300 mg/dl i EF ≥ 30%.
Randomizacja do grupy leczonej wysoką dawką lowastatyny 40-80 mg dziennie w celu uzyskania poziomu LDL 60-85 mg/dl (w przypadku nie uzyskania powyższych wartości stosowano 8 g cholestyraminy dziennie) do grupy, w której stosowano małą dawkę lowastatyny od 2,5 do 5 mg dziennie w celu uzyskania poziomu LDL 130-140 mg/dl, do grupy otrzymującej warfarynę od 1 do 4 mg dziennie z docelowym INR 1,8 do 2,0 i do grupy placebo. Grupę chorych leczoną dużą dawką lowastatyny i warfaryną stanowiło 310 chorych, grupę leczoną dużą dawką lowastatyny i placebo 309 chorych, grupę leczoną małą dawką lowastatyny i warfaryną 315 chorych, a grupę leczoną małą dawką lowastatyny i placebo 310 chorych. Kontrolne wizyty przeprowadzono co 6 tyg. przez 15 mies., następnie co 3 mies. do zakończenia badania z pomiarami INR i AIAT.
Średni wiek chorych wyniósł 61,5 roku. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 35% chorych, przebyty zawał u 50%, udar u 3%. Palacze – 11% badanych. Średnia wartość BMI – 27,5 kg/m2.
Ilość wypijanego alkoholu określano na podstawie wywiadu. Chorych klasyfikowano jako: niepijących – < 1 drinka w tygodniu (674 chorych), mało pijący – od 1 do 6 drinków na tydzień (346 chorych), umiarkowanie pijących – od 7 do 13 drinków na tydzień (138 chorych) i pijących dużo > 14 drinków na tydzień (86 chorych). W grupie pijącej znaczne ilości alkoholu zwiększano dawki warfaryny stopniowo w czasie kolejnych wizyt, aby uzyskać docelowe INR.
Nie stwierdzono różnic w odsetku chorych, u których doszło do podwyższenia poziomu markerów uszkodzenia wątroby w grupach różniących się pod względem ilości spożytego alkoholu. Łącznie podwyższony poziom AIAT obserwowano u 9% chorych. W grupie niepijącej podwyższony AIAT stwierdzono u 8% chorych, mało pijącej u 10%, w grupie umiarkowanie pijącej u 9% i w grupie spożywającej znaczne ilości alkoholu u 6%. W grupie chorych otrzymujących duże dawki lowastatyny (619 chorych) również nie wykazano różnic w odsetku chorych z podwyższonym poziomem AIAT. W grupie niepijącej – 8% chorych, mało pijącej – 9%, w grupie umiarkowanie pijącej – 10% i w grupie spożywającej znaczne ilości alkoholu – 5% chorych.
Średnie wartości INR nie różniły się pomiędzy grupami. Docelowy poziom INR uzyskało 66% chorych. Ilość spożywanego alkoholu nie miała wpływu na częstość uzyskiwania wartości INR w zakresie > 2,0 i < 2,5. W grupie niepijącej – 67% chorych, mało pijącej – 66%, w grupie umiarkowanie pijącej – 68% i w grupie znacznie pijącej – 61%. Natomiast odsetek chorych z INR > 2,5 był najwyższy w grupie abstynenckiej i mało pijącej 35% vs 34% vs 28% vs 20% (p = 0,03). Nie odnotowano różnic pomiędzy grupami w częstości występowania powikłań krwotocznych.
Wnioski
Umiarkowane spożycie alkoholu nie wpływa na bezpieczeństwo terapii przeciwkrzepliwej i hipolipemizującej.
Mukamal KJ, Smith CC, Karlamangla AS, Moore AA. Moderate alcohol consumption and safety of lovastatin and warfarin among men: the post-coronary artery bypass graft trial. Am J Med. 2006 May, 119(5), 434-440. [PMID]: 16651056.