Pomimo intensywnego leczenia statynami u wielu chorych nie osiąga się docelowych wartości stężenia lipidów rekomendowanych przez amerykańskie i europejskie towarzystwa kardiologiczne. Przyczyny mogą wynikać z nieprzestrzegania zaleceń związanych z leczeniem, ze stosowania zbyt niskich dawek leków lub nieskuteczności stosowanej terapii. Dodatkowo u chorych wysokiego ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych trudniej uzyskać docelowe stężenia lipidów w porównaniu z grupą chorych z niskim ryzykiem zdarzeń. Osiągnięcie docelowego stężenia LDL < 70 mg/dl u chorych wysokiego ryzyka z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową i cukrzycą oraz u chorych z ostrym zespołem wieńcowym jest trudne. Rosuwastatyna jest lekiem skutecznie zmniejszającym stężenie LDL, z korzystnym wpływem na pozostałe komponenty lipidogramu.

Cel badania
Porównanie skuteczności, bezpieczeństwa i kosztów leczenia rosuwastatyną u chorych wysokiego ryzyka z rozpoznaną chorobą wieńcową lub ekwiwalentem choroby wieńcowej, lub miażdżycą i hipercholesterolemią w porównaniu z leczeniem atorwastatyną.

Grupę badaną stanowiło 871 chorych w wieku 45–80 lat, z hipercholesterolemią, rozpoznaną chorobą wieńcową, ekwiwalentem choroby wieńcowej lub 10-letnim ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej > 20%. Stężenie LDL wynosiło od ≥ 160 do < 250 mg/dl, TG < 400 mg/dl.

Randomizacja chorych do grupy leczonej rosuwastatyną (n = 432) lub do grupy, w której stosowano atorwastatynę (n = 439). W ciągu 6 tyg. poprzedzających randomizację u wszystkich chorych stosowano dietę zgodnie z zaleceniami NCEP ATP III (National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III). Po randomizacji chorzy otrzymywali 20 mg rosuwastatyny i 40 mg atorwastatyny przez 2 tyg., po czym dawki zwiększano do dawek docelowych – 40 mg rosuwastatyny i 80 mg atorwastatyny. Jeżeli po 8 tyg. stężenie LDL było < 50 mg/dl, dawki leku zmniejszano o połowę. Chorym, u których nie osiągnięto stężenia LDL < 100 mg/dl, podawano inne leki zmniejszające stężenie lipidów, z wyłączeniem statyn i fibratów. Stężenie lipidów oceniano na początku badania, a następnie po 2, 8, 14, 20 i 26 tyg.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana stężenia LDL w 8. tyg. leczenia.

Drugorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana stężenia LDL po 26 tyg. leczenia, procentowe zmiany stężeń poszczególnych lipidów i lipoprotein, liczba chorych, którzy osiągnęli stężenia LDL zgodne z zaleceniami amerykańskimi (LDL < 100 mg/dl i non-HDL < 130 mg/dl dla chorych wysokiego ryzyka i LDL < 70 mg/dl dla chorych bardzo wysokiego ryzyka) oraz europejskimi (LDL < 110 do 130 mg/dl i TG < 170 do 190 mg/dl w zależności od wielkości ryzyka). Bezpieczeństwo stosowanego leczenia.

Średni wiek chorych wynosił 62 lata, mężczyźni stanowili 61% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 84% chorych, cukrzycę u 39%, zespół metaboliczny u 55%, niewydolność nerek z klirensem kreatyniny ≤ 80 ml/min u 45%. Średni BMI – 30 kg/m². Średnie stężenie LDL wynosiło 189 mg/dl, cholesterolu – 275 mg/dl, HDL – 48 mg/dl, TG – 190 mg/dl.

Na zakończenie badania 87,5% chorych w grupie otrzymującej rosuwastatynę i 89,5% chorych leczonych atorwastatyną otrzymywało docelowe dawki leków.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: średnie zmniejszenie stężenia LDL po 8 tyg. leczenia było istotnie statystycznie większe w grupie leczonej rosuwastatyną, zmiana wyniosła –55,9% w porównaniu z –52,2% w grupie przyjmującej atorwastatynę (p < 0,001).
Drugorzędowy punkt końcowy: zmniejszenie stężenia LDL po 26 tyg. leczenia o 57% w grupie leczonej rosuwastatynę i o 52,5% w grupie otrzymującej atorwastatynę. Po 8 tyg. leczenia rosuwastatyną aż 80% chorych osiągnęło docelowe wartości stężenia LDL wg NCEP ATP III, a w grupie leczonej atorwastatyną 72% chorych (p < 0,01). Stężenie LDL < 70 mg/dl po 8 tyg. leczenia stwierdzono u 36 vs 18% chorych odpowiednio w grupach (p < 0,001). Według zaleceń europejskich docelowe wartości osiągnęło 79% chorych w grupie przyjmującej rosuwastatynę i 69% chorych w grupie stosującej atorwastatynę (p < 0,001). W 26. tyg. leczenia liczba chorych z docelowymi wartości stężenia LDL była podobna do tej obserwowanej w 8. tyg. leczenia.

Po 8 tyg. leczenia stężenie HDL zwiększyło się o 9,6% w grupie otrzymującej rosuwastatynę i o 4,4% w grupie leczonej atorwastatyną (p < 0,001). Stężenie cholesterolu uległo zmniejszeniu w podobnym stopniu w grupach (p = 0,14), natomiast stężenie TG uległo zmniejszeniu w większym stopniu w grupie leczonej atorwastatyną – o 22,2 vs 27% (p < 0,05). Stężenie non-HDL uległo zmniejszeniu o 50,8 vs 48,3% odpowiednio w grupach (p < 0,01). Stężenia poszczególnych składowych lipidogramu po 26 tyg. leczenia były podobne do tych obserwowanych w 8. tyg. leczenia.

W analizie kosztów leczenia (warunki amerykańskie) wykazano, że przy porównywalnej kwocie wydanej na leczenie chorych w ciągu roku, z uzyskaniem podobnych wyników leczenia, rosuwastatyną można leczyć dodatkowo 2700 chorych przez 12 mies.

Objawy uboczne i objawy zależne od stosowanych leków były podobne w grupach i wystąpiły u 5,1 i 2,5% chorych w grupie rosuwastatyny oraz u 6,2 i 4,8% chorych w grupie atorwastatyny. Najczęściej zgłaszanymi objawami były nieżyt nosogardła (6,3% chorych w grupie rosuwastatyny i 3,9% w grupie atorwastatyny), bóle stawowe (4,9% chorych) i mięśniowe (5,5%).

 

 

Rosuwastatyna w dawce 40 mg dziennie jest skuteczniejsza w zmniejszaniu stężenia LDL w porównaniu z atorwastatyną w dawce 80 mg, z większym odsetkiem chorych osiągających docelowe wartości stężenia LDL.