Badania naukowe sugerują, że witamina E i C i inne związki o właściwościach antyoksydacyjnych łącząc się z wolnymi rodnikami lub dezaktywując rodniki tlenowe, zmniejszają uszkodzenie tkanek. Antyoksydanty spowalniają lub zapobiegają tworzeniu się blaszki miażdżycowej poprzez zahamowanie oksydacji lipoproteiny LDL, modyfikowanie aktywności płytek, zmniejszając ich aktywność i modyfikacje reaktywności naczyń. Część badań populacyjnych wskazuje na istotną rolę witaminy E w prewencji chorób sercowo-naczyniowych, a dieta z suplementacją witaminy C jest powiązana z redukcją ryzyka rozwoju choroby wieńcowej. Obserwacje te były punktem wyjścia do suplementacji diety witaminą E i C oraz innymi oksydantami przez znaczną część dorosłej populacji. W badaniach randomizowanych nie potwierdzono korzyści z stosowania tych witamin często stosowanych z innymi oksydantami w redukcji ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie w grupach chorych małego ryzyka. Brak jest badań oceniających stosowanie tylko witaminy E lub C lub stosowanych łącznie.

 

Ocena roli witaminy E i C w prewencji chorób sercowo-naczyniowych w grupie mężczyzn z niskim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.

Grupę badaną stanowiło 14641 lekarzy w wieku ≥ 50 lat.

Randomizacja do grupy otrzymującej witaminę E i C (n = 3656 chorych), do grupy otrzymującej witaminę E i placebo witaminy C (n = 3659 chorych), do grupy otrzymującej placebo witaminy E i witaminę C (n = 3673 chorych) i do grupy otrzymującej placebo witaminy E i C (n = 3653 chorych). Łącznie do grupy otrzymującej witaminę E randomizowano n= 7315 chorych (do grupy placebo n = 7326 chorych), witaminę C n = 7329 chorych (do grupy placebo n = 7312 chorych). Witaminę E podawano w dawce 400 IU co 2 dzień, witaminę C w dawce 500 mg codziennie. Kontrolne badania co 6 mies. w pierwszym roku, a następnie corocznie, z coroczną oceną kwestionariuszową stanu zdrowia.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony, zgony sercowo-naczyniowe, zawał i udar.

Średni wiek badanych wyniósł 64 lat. W wieku 50-59 lat było 40% badanych, w wieku 60-69 lat – 32% i ≥ 70 lat – 28%. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 42% chorych, cukrzycę u 6%, wysokie stężenie cholesterolu u 37%. Palacze – 3,5% badanych. BMI < 25 kg/m² u 42% badanych, pomiędzy 25-<30 kg/m² – 47% i ≥ 30 kg/m² – 11%, Średnia wartość BMI – 26 kg/m². Przebyty zawał w rodziców < 60 roku życia u 10% badanych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie mężczyzn otrzymujących witaminę E zdarzenia sercowe wystąpiły u 620(10,8%) badanych, a w grupie placebo u 625(10,9%) badanych (HR 1,01;95% CI 0,90-1,13; p = 0,86). Poszczególne składowe punktu pierwotnego również wystąpiły u porównywalnej liczby badanych w grupach. Zmarło z przyczyn sercowo-naczyniowych 258 mężczyzn w grupie otrzymującej witaminę E i 251 w grupie placebo, zawał w tym zakończony zgonem stwierdzono u 240 vs 271 badanych, udar w tym zakończony zgonem u 237 vs 227. W czasie badania niewydolność serca rozpoznano u 289 badanych w grupie otrzymującej witaminę E i u 294 w grupie placebo, dusznicę bolesną u 718 vs 765 badanych, a rewaskularyzacje przebyło 675 vs 709 badanych, zmarło z różnych przyczyn 841 vs 820  badanych odpowiednio w grupach. W podgrupie 754 chorych z chorobami sercowo-naczyniowymi stwierdzonymi na początku badania, nie stwierdzono zmniejszenia ryzyka poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych w grupie leczonej witaminą E w porównaniu z grupą otrzymującą placebo.

W grupie mężczyzn otrzymujących witaminę C zdarzenia sercowe wystąpiły u 619(10,8%) badanych, a w grupie placebo u 626(10,9%) badanych (HR 0,99;95% CI 0,89-1,11; p = 0,91). Poszczególne składowe punktu pierwotnego również wystąpiły u porównywalnej liczby badanych w grupach. Zmarło z przyczyn sercowo-naczyniowych 256 badanych w grupie otrzymującej witaminę C i 253 w grupie placebo, zawał w tym zakończony zgonem stwierdzono u 260 vs 251 badanych, udar w tym zakończony zgonem u 218 vs 246 badanych.

W czasie badania niewydolność serca rozpoznano u 293 badanych w grupie otrzymującej witaminę C i u 290 w grupie placebo, dusznicę bolesną u 718 vs 765 badanych, a rewaskularyzacje przebyło 678 vs 706 badanych, zmarło z różnych przyczyn 857 vs 804 badanych odpowiednio w grupach. W podgrupie 754 chorych z chorobami sercowo-naczyniowymi stwierdzonymi na początku badania, nie stwierdzono zmniejszenia ryzyka poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych w grupie leczonej witaminą C w porównaniu z grupą otrzymującą placebo.

Nie obserwowano różnic pomiędzy grupami otrzymującymi witaminę E i C w porównaniu z grupami placebo w ilości krwawień.

 

Suplementacją zarówno witaminą E jak I C nie zmniejsza ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych w grupie mężczyzn. Dane wskazują, że nie ma podstaw do suplementacji diety witaminą E i C u mężczyzn w średni i starszym wieku.