Wstęp
Doustne leki przeciwpłytkowe, aspiryna i tienopirydyny – klopidogrel i tiklopidyna – stały się kamieniami milowymi w leczeniu aterotrombozy. Chociaż leki te zmodyfikowały korzystnie wyniki leczenia, to nadal odsetek chorych z powikłaniami zatorowo-zakrzepowymi pomimo stałego stosowania ASA i klopidogrelu pozostaje wysoki. Trwają prace nad nowymi lekami przeciwpłytkowymi o szybszym początku działania i silniejszym, ale o odwracalnym i nietoksycznym działaniu antyagregacyjnym na płytki. Jednym z testowanych leków, z którym wiąże się duże nadzieje, w zastosowaniu u chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi jest AZD6140, lek, który jest odwracalnym blokerem receptora P2Y12.
Cel badania
Porównanie skuteczności i tolerancji AZD6140 u chorych z aterotrombozą, stosowanego łącznie z aspiryną, w porównaniu ze skojarzoną terapią klopidogrelem z aspiryną.
Grupę badaną stanowiło 200 chorych między 25. a 85. rokiem życia stosujących 75-100 mg ASA w okresie 2 tyg. przed randomizacją z udokumentowaną chorobą wieńcową i stenozą ≥ 50% w badaniu koronarograficznym lub przebytym zawałem w okresie ≥ 3 mies. przed randomizacją, chorobą naczyń obwodowych z narastającym chromaniem przystankowym i wskaźnikiem ramię-kostka (ancle-brachial index, ABI) ≤ 0,85, lub udokumentowanym postępowaniem inwazyjnym w naczyniach obwodowych; ze zwężeniem naczyń szyjnych, kręgowych, wewnątrzmózgowych ≥ 50% lub udokumentowanym przebytym udarem z następowym deficytem neurologicznym klasyfikowanym w skali Rankina ≤ 1.
Randomizacja do grupy otrzymującej AZD6140 w dawce 50 mg 2 razy dziennie (n = 41 chorych), 100 mg 2 razy dziennie (n = 39 chorych), 200 mg 2 razy dziennie (n = 37 chorych) i 400 mg 2 razy dziennie (n = 46 chorych) oraz do grupy otrzymującej klopidogrel w dawce 75 mg dziennie (n = 37 chorych). Wszyscy chorzy otrzymywali 75-100 mg ASA. Badania kontrolne zahamowania zależnej od ADP agregacji płytek przed podaniem leku oraz po 2, 4, 8, 12 i 24 godz. po podaniu leku oraz w 7., 14., 21. i 28. dniu badania.
Średni wiek chorych wyniósł 64 lata, mężczyźni stanowili 73% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 51% chorych, dusznicę bolesną u 67%, przebyty zawał u 61%, cukrzycę u 18%, incydenty mózgowe u 8%, chorobę naczyń obwodowych u 18%. Palacze – 34% badanych.
Po podaniu doustnym 100, 200 i 400 mg AZD6140 2 razy dziennie, obserwowano szybkie i prawie całkowite zahamowanie aktywności płytek od pierwszego dnia obserwacji. Stopień hamowania agregacji płytek był większy w porównaniu z dawką 50 mg AZD6140 podawaną 2 razy dziennie i 75 mg klopidogrelu dziennie. Trzy najwyższe dawki AZD6140 nie różniły się między sobą w stopniu zahamowaniu agregacji płytek. W pierwszym dniu obserwacji maksymalne zahamowanie czynności płytek obserwowano po 2-4 godz. od podania leku, natomiast klopidogrel w minimalnym stopniu powodował zahamowanie czynności płytek (< 20%) w tym czasie.
AZD6140 był dobrze tolerowany. Średni czas krwawienia na początku obserwacji wynosił w grupach średnio 5 min. Po 28 dniach stosowania leku czas krwawienia wydłużył się i wynosił w grupie dawki 50mg AZD6140 – 14,8 min, 100 mg – 17,8 minut, 200 mg – 23,0 min, 400 mg – 15,5 min, a w grupie klopidogrelu – 10,5 min. Małe krwawienia (wybroczyny w miejscu wkłucia, siniaki pourazowe, krwawienia z nosa, krwinki czerwone w moczu) wystąpiły u 29, 44, 51, 48% chorych z grup otrzymujących AZD6140 i u 32% chorych z grupy klopidogrelu.
Wnioski
AZD6140 w dawce 100 i 200 mg podawany 2 razy dziennie był dobrze tolerowany i silnie hamował agregację płytek przez cały okres stosowania leku.
Husted S, Emanuelsson H, Heptinstall S, Sandset PM, Wickens M, Peters G. Pharmacodynamics, pharmacokinetics, and safety of the oral reversible P2Y12 antagonist AZD6140 with aspirin in patients with atherosclerosis: a double-blind comparison to clopidogrel with aspirin. Eur Heart J. 2006 May, 27(9), 1038-1047. [PMID]: 16476694.