Co trzeci chory z udarem mózgu ma temperaturę ciała > 37,5^oC w ciągu pierwszych godzin od początku objawów chorobowych. Liczba chorych u których stwierdza się gorsze wyniki leczenia ulga podwojeniu wraz ze wzrostem temperatury o jeden stopień w ciągu pierwszych 12 godz. Wynik ten nie zależy od początkowego stopnia uszkodzenia neurologicznego, wielkości uszkodzenia mózgu, wieku, płci czy typu udaru. Wysoka temperatura ciała może być konsekwencją samego udaru lub współistniejącego zakażenia. Badania przedkliniczne wskazują, że wysoka temperatura ciała powoduje większe niedokrwienie mózgu, poprzez nasilenie przemian metabolicznych, większe uwalnianie neurotransmiterów, uwalnianie wolnych rodników, uszkodzenie bariery krew-mózg i nasilenie proteolizy. Złagodzenie gorączki prowadzi do ograniczenia wielkości obszaru niedokrwiennego i poprawy wyników leczenia. W obecnych rekomendacja zaleca się stosowanie leków przeciwgorączkowych u chorych zarówno z udarem niedokrwiennym jak i krwawieniem wewnątrzmózgowym z gorączką (temperatura ciała > 37,5^oC). Brak jest natomiast badań oceniających skuteczność takiego leczenia. Paracetamol (acetaminofen) jest najczęściej stosowanym lekiem przeciwgorączkowym, dobrze tolerowanym przez chorych.

 

Ocena skuteczności paracetamolu włączonego we wczesnym okresie u chorych z ostrym udarem.

Grupę badaną stanowiło 1400 chorych w wieku ≥ 18 lat, z klinicznym rozpoznaniem udaru niedokrwiennego lub krwawienia wewnątrzmózgowego, włączeni do badania do 12 godz. od początku trwania objawów. Z badania wykluczono chorych z temperaturą ciała < 36^o i > 39^oC.

Randomizacja do grupy otrzymującej paracetamol w dawce 1g sześć razy dziennie przez 3 kolejne dni (n = 697 chorych) lub do grupy placebo (n = 703 chorych). Kontrolne badanie po 14 dniach (lub przy opuszczaniu szpitala) i po 3 mies. Nasilenie objawów udaru oceniano w skali NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale). Po 14 dniach stan chorego oceniano w skali Barthel, a po 3 mies. w skali Rankina i Barthel`a, jakość życia w skali EuroQol-5D (European quality of life-5 dimensions).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: ocena chorych w skali Rankina po 3 mies.

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych oceniana w skali Rankina ≤ 2 i ≤ 3 punkty, a skali Barthel – 20 punktów.

Średni wiek chorych wyniósł 70 lat, mężczyźni stanowili 56% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 49% chorych, przebyty zawał u 12%, migotanie przedsionków u 15%, cukrzycę u 15%, hipercholesterolemię u 25%, przebyty udar u 20%, chorobę naczyń obwodowych u 10%. Palacze – 30% badanych.

Udar niedokrwienny rozpoznano u 88% chorych. Nasilenie objawów oceniane w skali NIHSS – 6 punktów (maksymalnie 42). Średnia temperatura ciała – 36,9^oC. Średni czas od początku objawów do randomizacji – 6 godz.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: u większej liczby chorych stwierdzono lepszy stan kliniczny oceniany w skali Rankina w grupie otrzymującej paracetamol, ale różnica pomiędzy grupami nie była istotna statystycznie (37 vs 33% chorych, OR 1,20; 95% CI 0,96-1,50). W analizie dokonanej po zakończeniu badania w podgrupie chorych z temperaturą ciała pomiędzy 37-39^oC leczonych paracetamolem (n = 326 chorych) uzyskane wyniki leczenia były istotnie statystycznie lepsze w porównaniu z grupą placebo (n = 335 chorych). Poprawę obserwowano u 131(40%) vs 106(31%) chorych odpowiednio grupach (OR 1,43; 95% CI 1,02-1,97). Podobna obserwacja dotyczyła podgrupy chorych leczonych alteplazą (OR 1,29; 95% CI 1,00-1,66).

Objawy uboczne obserwowano z podobną częstością w grupach. W grupie leczonej paracetamolem w ciągu pierwszych 14 dni zmarło mniej chorych, ale w obserwacji 3 mies. różnica nie była istotna statystycznie (28 vs 47% chorych, OR 0,9;95 % CI 0,68-1,18).

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych z liczbą punktów ≤ 2 i ≤ 3 oceniana w skali Rankina i 20 punktów w skali Barthela była podobna w grupach. Średnie obniżenie temperatury ciała w grupie leczonej paracetamolem było 0,26^oC niższe niż w grupie placebo

 

Nie wykazano korzyści z rutynowego stosowania dużych dawek paracetamolu u chorych z ostrym udarem. Paracetamol może być stosowany u chorych z temperaturą ciała pomiędzy 37-39^oC, lecz obserwacja ta wymaga dalszych badań.