Wstęp. Obserwowany wzrost aktywności oksydazy ksantynowej u chorych z niewydolnością serca, może wiązać się ze zwiększeniem stresu oksydacyjnego i stężeniem kwasu moczowego, sytuacji które patofizjologicznie są spostrzegane w większości chorób sercowo-naczyniowych. Badania kliniczne sugerują, że zahamowanie oksydazy kasnatynowej poprawia funkcję śródbłonka, mięśnia sercowego ze zwiększeniem frakcji wyrzutowej u chorych z niewydolnością serca.
Cel badania. Ocena korzyści z zahamowania oksydazy ksantynowej u chorych z skurczową dysfunkcją lewej komory, optymalnie leczeni farmakologicznie z powodu niewydolności serca.

Grupę badaną stanowiło 405 chorych w wieku pomiędzy 18 a 85 lat, w III-IV klasie NYHA niewydolności serca, z EF ≤ 40%, po przebytym leczeniu szpitalnym w ciągu ostatnich 18 miesięcy z powodu niewydolności serca, lub wymagali leczenia w oddziale ratunkowym z podaniem dożylnym leków z powodu pogorszenia wydolności serca lub wymagający leczenia nową klasa leków celem stabilizacji objawów chorobowych. Z badania wyłaczono chorych z stężeniem kreatyniny >3 mg/dl.

Randomizacja do grupy otrzymującej 600 mg oksypurinolu dziennie (n=203 chorych) lub do grupy placebo (n=202 chorych). Kontrolne badania co 4 tyg. w czasie których oceniano klasę funkcjonalna NYHA, tolerancję wysiłku w teście 6 min. chodu (6-min walk tets, 6MWT) oraz stan chorego i jakość życia (patient global assessment of heart failure, PGA i Minnesota living with heart failure, MLHF).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: ocena stanu klinicznego jako poprawa, pogorszenie lub bez zmian według klasyfikacji Parker’a.
Drugorzędowy punkt końcowy: zgon sercowo-naczyniowy lub leczenie szpitalne z powodu pogorszenia niewydolności serca, zmiany w jakości życia i zmiany w stężeniu kwasu moczowego.

Średni wiek chorych wyniósł 65 lat, mężczyźni stanowili 73% badanych. Średnia wartość EF – 26,5%. Średnia przebyta odległość w 6MWT – 267 m. W III klasie NYHA – 96% badanych. Kardiomiopatię niedokrwienną rozpoznano u 61% chorych, idiopatyczną u 22%, nadciśnieniową u 7%, z innej przyczyny u 10%. Włączenie do badania z powodu przebytego leczenia szpitalnego u 69% chorych, po przebytej interwencji w oddziale ratunkowym u 22%, zmiana leczenia u 45%. Średnie stężenie kwasu moczowego 7,8 mg/dl, BNP – 210 pg/ml.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: poprawę niewydolności serca obserwowano u 43% chorych w grupie otrzymującej oksypurinol i u 45% chorych w grupie placebo, brak zmian u 32% vs 36% chorych, a pogorszeniu u 25% vs 19% chorych (p=0,421).
W podgrupie chorych z stężeniem kwasu moczowego ≥9,5 mg/dl obserwowano trend w kierunku lepszych wyników w ocenie stanu klinicznego. Poprawę niewydolności serca obserwowano u 52% chorych w grupie otrzymującej oksypurinol i u 33% chorych w grupie placebo, brak zmian u 27% vs 42% chorych, a pogorszeniu u 22% vs 25% chorych (p=0,072). Natomiast w podgrupie ze stężeniem kwasu moczowego <9,5 mg/dl uzyskane wyniki były podobne.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmarło w czasie badania 8 chorych w grupie otrzymującej oksypurinol i 4 chorych w grupie placebo (p=0,227), a leczono szpitalnie z powodu pogorszenia niewydolności serca odpowiednio 26 vs 15 chorych (p=0,076). Łącznie zgon lub leczeni szpitalne obserwowano u 31 vs 18 chorych w grupie leczonej oksypurinolem vs placebo (HR 1,8; 95%CI 1,0-3,1; p=0,055).
Trend w kierunku lepszych wyników obserwowano w podgrupie chorych z stężeniem kwasu moczowego ≥9,5 mg/dl, czego nie stwierdzono w podgrupie chorych z niskim poziomem kwasu moczowego.
Również w ocenia jakości życia nie obserwowano różnic pomiędzy grupami, jak i przebytej średniej odległości w 6MWT. Leczenie oksypurinolem spowodowało istotną statystycznie zmniejszenie stężenia kwasu moczowego już po miesiącu leczenia.

Wnioski. Leczenie oksypurinolem nie spowodowało poprawy klinicznej u chorych z umiarkowaną lub ciężką niewydolnością serca. W analizie post hoc obserwowano trend w kierunku lepszych wyników u chorych z podwyższonym poziomem kwasu moczowego.