Wstęp
Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (conjugated equine oestrogens/medroxyprogesterone cetale, estrogeny łącznie z medroksyprogesteronem CEE/MPA) w prewencji pierwotnej u kobiet w okresie menopauzy nie redukuje ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych. Wykazano natomiast, że terapia ta prowadzi do wzrostu zapadalności na raka sutka. Tibolon jest selektywnym, tkankowym regulatorem aktywności estrogenowej, pozbawionym niekorzystnego wpływu onkogennego i charakteryzuje się korzystnym wpływem na gospodarkę lipidową poprzez zahamowanie aktywności lipazy wątrobowej. Nie wiadomo, czy efekt ten przekłada się na rozwój miażdżycy i ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Cel badania
Porównanie wpływu tibolonu i CEE/MPA na grubość błony wewnętrznej tętnicy szyjnej.

Randomizacja do grupy leczonej 2,5 mg tibolonu dziennie (n = 290 chorych), do grupy otrzymującej CEE/MPA w dawce 0,625 + 2,5 mg dziennie (n = 288 chorych) lub do grupy placebo (n = 288 chorych). Po randomizacji wykonywano badanie ultrasonograficzne tętnicy szyjnej i oceniano grubość błony wewnętrznej. Badania powtarzano co 6 mies. przez okres 36 mies.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiana średniej grubości błony wewnętrznej w 10-milimetrowym segmencie tętnicy szyjnej wspólnej, 20 mm poniżej rozwidlenia.

Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w średniej grubości błony wewnętrznej w 12 segmentach.

Średni wiek grupy wyniósł 58,8 roku. Średnia wartość BMI – 25,2 kg/m². Średnia grubość błony wewnętrznej – 0,72 ± 0,11 mm. Średnia grubość w 12 segmentach – 1,1 mm ± 0,22 mm. Średni czas trwania menopauzy –10,6 roku. Palaczki tytoniu – 18% chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zarówno w grupie leczonej tibolonem jak i w grupie leczonej CEE/MPA wykazano większy przyrost roczny grubości błony wewnętrznej tętnicy szyjnej niż w grupie kontrolnej. Progresja w okresie rocznej obserwacji wynosiła w grupie kontrolnej 0,0035 mm/rok (95% CI 0,0009-0,0061), w grupie leczonej tibolonem 0,0077 mm/rok (95% CI 0,0051-0,0103; p = 0,03 wobec grupy kontrolnej) i w grupie otrzymującej CEE/MPA 0,0074 mm/rok (95% CI 0,0048-0,0099; p = 0,04 wobec grupy kontrolnej).

Drugorzędowy punkt końcowy: zmiana grubości błony wewnętrznej w 12 segmentach wyniosła w grupie kontrolnej 0,0016 mm/rok (95% CI -0,0038-0,0070), w grupie leczonej tibolonem 0,0033 mm/rok (95% CI -0,0021-0,0086; p = 0,67 wobec grupy kontrolnej), a w grupie CEE/MPA -0,0017 mm/rok (95% CI -0,0070-0,0037; p = 0,40 wobec grupy kontrolnej).

Leczenie zarówno tibolonem, jak i CEE/MPA powoduje niekorzystną progresję grubości błony wewnętrznej. Stopień przyrostu nie wyjaśnia jednak w pełni wzrostu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych po stosowaniu CEE/MPA. Być może efekt tibolonu i CEE/MPA na zdarzenia sercowo-naczyniowe zależy od złożonego wpływu na ścianę naczynia, na procesy zakrzepowe i zapalne.