Tikagrelor jest pierwszym doustnym lekiem bezpośrednio i odwracalnie blokującym receptor P2Y12. W przeciwieństwie do klopidogrelu i prasugrelu, nie wymaga on przekształcenia w wątrobie do aktywnych metabolitów. W badaniu PLATO objawem ubocznym, zależnym od stosowanej dawki, była duszność, którą stwierdzono u 6% chorych więcej, niż w grupie leczonej klopidogrelem. Mechanizm wystąpienia napadu duszności jest niejasny, chociaż dane wskazują na związek z wychwytywaniem zwrotnym adenozyny, podobnie jak przy jej podaniu dożylnym, z przejściową dusznością bez skurczu oskrzeli.

 

Ocena parametrów sercowych i oddechowych u chorych leczonych tikagrelorem i klopidogrelem.

Grupę badaną stanowiło 123 chorych w wieku ≥18 lat z udokumentowaną chorobą wieńcową, leczonych przewlekle ASA. Do badania nie włączano chorych po przebytym ostrym zespole wieńcowym w ostatnich 12 miesiącach, z EF <35% i innymi poważnymi chorobami narządów wewnętrznych, jak również palaczy tytoniu

Randomizacja do grupy leczonej tikagrelorem (n=57), do grupy leczonej klopidogrelem (n=54) lub do grupy placebo (n=12). W grupie leczonej tikagrelorem podawano dawkę nasycającą 180 mg, a po 12 godzinach 90 mg. Następnie lek stosowano w dawce 90 mg dziennie. Klopidogrel podawano w dawce nasycającej 600 mg i od następnego dnia stosowano lek w dawce 75 mg. Leki podawano przewlekle przez 6 tygodni. Po tym okresie leki odstawiano i kontrolowano chorych po 1–3., 5., 7. i 10. dniu od odstawienia leków. Wszyscy chorzy otrzymywali ASA w dawce 75–100 mg dziennie. Parametry sercowe i płucne oceniano na początku badania i po 6 tygodniach leczenia

Średni wiek chorych wynosił 64 lata, 76% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 75% chorych, przebyty zawał u 45%, przebytą PCI u 76%, przebyte CABG u 38%, cukrzycę u 22%, hiperlipidemię u 96%. Średni BMI – 30 kg/m², średnia wartość BP – 133/79 mmHg.

Duszność zgłaszało 38,6% chorych w grupie leczonej tikagrelorem, 9,3% chorych w grupie leczonej klopidogrelem i 8,3% chorych w grupie placebo (p<0,001 tikagrelor v. klopidogrel, p<0,05 tikagrelor v. placebo, p=NS klopidogrel v. placebo). U ośmiu z 22 chorych, duszność pojawiła się w ciągu 24 godzin od podania tikagreloru, a u 17 chorych w pierwszym tygodniu leczenia. W grupie leczonej klopidogrelem duszność wystąpiła po tygodniu stosowania leku. W jednym przypadku w grupie placebo, w dwóch przypadkach w grupie klopidogrelu i w trzech przypadkach w grupie tikagreloru duszność była powodem przerwania leczenia.

Parametry sercowe i oddechowe: nie stwierdzono zmian po 6 tygodniach leczenia w porównaniu z wartościami wyjściowymi SBP i DBP, czynności serca, EF i w stężeniu NT-porBNP w badanych grupach. Również parametry spirometryczne nie uległy zmianie na zakończenie badania. Nie obserwowano rozwoju kwasicy metabolicznej po podaniu leków. Stężenie dwuwęglanów było porównywalne w poszczególnych odstępach czasowych badania we wszystkich grupach.

Maksymalne stężenie leku w osoczu, jak i pole powierzchni pod krzywą stężenia leku od podania do 8 godzin było porównywalne pomiędzy grupą bez duszności i z dusznością w grupie leczonej tikagrelorem na początku badania (onset) i na zakończenie badania (offset). Obserwowano trend w kierunku wyższych stężeń tikagreloru w grupie chorych z dusznością. Na początku badania stężenie leku w grupie z dusznością wynosiło 1,25 ng/ml i 1,17 ng/ml w grupie bez duszności (p=0,54), a na zakończenie badania odpowiednio 890 ng/ml v. 669 ng/ml (p=0,07).

 

Podczas leczenia tikagrelorem często stwierdza się duszność, lecz nie obserwuje się zmian w parametrach sercowych i oddechowych.