Wstęp. Rokowanie u kobiet z ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST (non-ST segment elevation acute coronary syndrome, NSTE ACS) jest lepsze niż u mężczyzn. Jednak niektóre metody leczenia (np. stosowanie LMWH czy CABG) zastosowane u kobiet wiążą się z większym ryzykiem niż u mężczyzn. W badaniach randomizowanych w których rutynowo stosowano leczenie inwazyjne u chorych z NSTE ACS wyniki dotyczące leczenia kobiet są rozbieżne.
Cel badania. Ocena dwóch strategii postępowania, wczesnego leczenia inwazyjnego (percutaneous coronary intervention, PCI) i leczenia inwazyjnego w przypadkach wskazujących na utrzymywanie się niedokrwienia mięśnia sercowego u kobiet z NSTE ACS.
Grupę badaną stanowiły 184 kobiety z niestabilną dusznicą bolesną i NSTE ACS, do 24 godzin od początku objawów, spełniający dwa z trzech kryteriów: wiek ≥60 lat, podwyższony poziom troponiny lub CKMB lub zmiany w ekg o typie niedokrwiennym.
Randomizacja do grupy leczonej fondaparinuksem lub enoksaparyną, a następnie do grupy leczonej inwazyjnie do 7 dni od początku objawów (n=92 chore) lub do grupy leczonej inwazyjnie w przypadku objawów niedokrwienia, lub niedokrwienia wykazanego w próbie wysiłkowej (n=92 chore).
Pierwszorzędowy złożony punkt końcowy: zgon, zawał, udar w ciągu 2 lat.
Drugorzędowy punkt końcowy: zgon, zawał lub nawrót niedokrwienia w ciągu 2 lat.
Średni wiek chorych wyniósł 68 lat. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 65% kobiet, przebyty zawał u 22%, przebyte PCI u 10%, przebyte CABG u 4%, cukrzycę u 25%, przebyty udar u 4%. Palaczki - 18% badanych.
Czas od początku dolegliwości do randomizacji 92 godziny. Podwyższony poziom troponin lub CK-MB u 79% kobiet, zmiany niedokrwienne w EKG u 74%, a obniżenie odcinka ST ≥0,5 mm u 50%. Badanie angiograficzne wykonano u 96% chorych w grupie leczonej inwazyjnie i u 40% chorych w grupie leczonej inwazyjnie w wybranych przypadkach, PCI u 46% vs 24% chorych, a CABG u 12% vs 6,5% chorych odpowiednio w grupach. Po 2 latach obserwacji badanie angiograficzne wykonano u 97% chorych w grupie leczonej inwazyjnie i u 65% chorych w grupie leczonej inwazyjnie w wybranych przypadkach, PCI u 48% vs 39% chorych, a CABG u 16% vs 12% chorych odpowiednio w grupach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach u 19 chorych (21%) w grupie leczonej inwazyjnie i u 16 chorych (15,4%) w grupie leczonej inwazyjnie w wybranych przypadkach (HR 1,46; 95%CI 0,73-2,94). Poszczególne składowe punktu końcowego wystąpiły również z podobną częstością. Natomiast duże krwawienia wystąpiły istotnie statystycznie częściej w grupie leczonej inwazyjnie u 9 chorych (10%) vs 2 chore (2,2%) w grupie leczonej inwazyjnie w wybranych przypadkach (HR 6,60; 95%CI 1,48-32,1). Również punkt złożony pierwotny i duże krwawienia istotnie statystycznie wystąpił w grupie leczonej inwazyjnie u 25 chorych (27,4%) vs 14 chorych (15,4%) w grupie leczonej inwazyjnie w wybranych przypadkach (HR 2,16; 95%CI 1,11-4,20).
Drugorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach u 19 chorych (21%) w grupie leczonej inwazyjnie i u 19 chorych (20,8%) w grupie leczonej inwazyjnie w wybranych przypadkach (HR 0,99; 95%CI 0,52-1,90). Poszczególne składowe punktu końcowego wystąpiły również z podobną częstością.
Wnioski
Grupa kobiet z NSTE ACS nie odniosła korzyści z wczesnego leczenia inwazyjnego w porównaniu do grupy kobiet leczonych inwazyjnie w przypadku objawów niedokrwienia, lub niedokrwienia indukowanego. Istnieje potrzeba przeprowadzenia dużego badania randomizowanego z udziałem kobiet celem wypracowania optymalnej strategii postępowania w przebiegu NSTE ACS.
Swahn E. MICHELANGELO: OASIS 5 Women’s substudy. Prezentacja: Swahn E, ESC Congress 2007 3 września 2007 Vienna, Austria.