Osoby z nietolerancją glukozy (impaired glucose tolerance, IGT) mają większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych. Interwencje redukujące częstość cukrzycy oraz zdarzeń sercowo-naczyniowych są preferowanymi strategiami u chorych z IGT. Modyfikacja stylu życia ze zwiększeniem aktywności fizycznej i redukcją masy ciała zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy, ale w dotychczasowych badaniach nie oceniano ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Metformina, akarboza i rosiglitazon zmniejszają ryzyko rozwoju cukrzycy, ale ich skuteczność w zapobieganiu rozwoju chorób sercowo-naczyniowych u chorych z IGT jest nieznana. Inhibitory konwertazy angiotensyny (angiotensin converting enzyme inhibitor, ACEI) i antagoniści receptora dla angiotensyny (angiotensin receptor blocker, ARB) hamują rozwój cukrzycy i zmniejszają ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych u chorych z nadciśnieniem tętniczym i innymi chorobami sercowo-naczyniowymi.

 

Ocena skuteczności walsartanu w zapobieganiu rozwoju cukrzycy i wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych z IGT.

Grupę badaną stanowiło 9306 chorych z glikemią poposiłkową ≥95 mg/dl i ≤126 mg/dl, z przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (dla chorych w wieku ≥55 lat) lub z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową (dla chorych w wieku ≥50 lat). Do badania nie włączono chorych stosujących ACEI lub ARB w ciągu ostatnich 5 lat.

Randomizacja do grupy leczonej walsartanem raz dziennie (n=4631) lub do grupy placebo (n=4675). Dodatkowo chorzy byli randomizowani do grupy otrzymującej nateglinidynę lub placebo. Początkowa dawka walsartanu wynosiła 80 mg, a po 2 tygodniach zwiększano ją do 160 mg. W przypadku wystąpienia objawów ubocznych, redukowano dawkę leku. Wszyscy chorzy uczestniczyli w programie uczącym zmiany zachowań. Głównym celem programu było zmniejszenie masy ciała o 5% i utrzymanie jej na tym poziomie, zmniejszenie zawartości tłuszczu w diecie oraz zwiększenie aktywności fizycznej do 150 min tygodniowo. Kontrolne badania co 6 miesięcy.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: rozwój cukrzycy, zdarzenia sercowo-naczyniowe obejmujące: zgon z przyczyn sercowych, zawał niezakończony zgonem, udar niezakończony zgonem, leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca, rewaskularyzację tętniczą lub leczenie szpitalne z powodu dusznicy niestabilnej, oraz zdarzenia sercowo-naczyniowe obejmujące: zgon z przyczyn sercowych, zawał niezakończony zgonem, udar niezakończony zgonem i leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca.

Średni wiek chorych wynosił 64 lata, 50% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 78% chorych, dusznicę bolesną u 9%, przebyty zawał u 12%, przebyta PCI u 4%, przebyte CABG u 4%, przebyty udar u 3%, zespół metaboliczny u 84%. Palacze – 11% badanych. Średni BMI – 30,5 kg/m², średnia wartość BP – 140/83 mm Hg.

Stężenie glukozy na czczo – 6,1 (mmol/l), 2 godziny po obciążeniu glukozą 9,2 mmol/l. Średnie stężenie hemoglobiny glikowanej – 5,8%. Średnie stężenie cholesterolu wyniosło 209 mg/dl, HDL – 50 mg/dl, LDL – 127 mg/dl i TG – 147 mg/dl.

Średnie wartości ciśnienia tętniczego były niższe w grupie leczonej walsartanem, w porównaniu z grupa placebo. SBP było średnio o 6,3 mmHg niższe w grupie leczonej walsartanem i o 3,8 mmHg w grupie placebo (średnia różnica 2,8 mmHg, p<0,001), w porównaniu z wartościami wyjściowymi. Natomiast DBP było niższe o 4,4 v. 3,0 mmHg odpowiednio w grupach (średnia różnica 1,4 mmHg, p<0,001). W grupie leczonej walsartanem spadek masy ciała był mniejszy (0,31 kg) niż w grupie placebo (0,6 kg), ze średnią różnicą pomiędzy grupami 0,28 kg (p<0,001).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie leczonej walsartanem cukrzycę rozpoznano u 1532 chorych (33,1%), a w grupie placebo u 1722 chorych (36,8%) (HR 0,86: 95% CI 0,80–0,92; p<0,001). Średnie stężenie glukozy na czczo było o 0,59 mg/dl niższe w grupie leczonej walsartanem, w porównaniu z grupa placebo (p<0,01). Podobnie średnie stężenie glukozy 2 godziny po obciążeniu glukozą było o 3,15 mg/dl niższe w grupie leczonej walsartanem (p<0,001).

Pierwszy punkt złożony obejmujący zdarzenia sercowo-naczyniowe zaobserwowano u 672 chorych (14,5%) w grupie leczonej walsartanem i u 693 chorych (14,8%) w grupie placebo (HR 0,96: 95% CI 0,86–1,07; p=0,43). Również drugi punkt złożony obejmujący zdarzenia sercowo-naczyniowe zaobserwowano z podobną częstością w grupach: u 375 chorych (8,1%) w grupie leczonej walsartanem i u 377 chorych (8,1%) w grupie placebo (HR 0,99: 95% CI 0,86–1,14; p=0,85). Poszczególne składowe zdarzeń sercowo-naczyniowych wystąpiły z podobną częstością w grupach. Z przyczyn sercowych zmarło 2,8% chorych w grupie leczonej walsartanem i 2,5% chorych w grupie placebo, zawał niezakończony zgonem stwierdzono u 3,0% v. 3,0% chorych, udar niezakończony zgonem u 2,3% v. 2,8% chorych, szpitalnie leczono z powodu niewydolności serca 2,0% v. 2,0% chorych, z powodu niestabilnej dusznicy bolesnej 5,2% v. 5,0% chorych, rewaskularyzację tętniczą wykonano u 6,8% v. 7,1% chorych.

Z powodu objawów ubocznych badanie przerwało 12,0% chorych w grupie leczonej i 11,4% chorych (p=0,33) w grupie placebo. Hypotensję częściej obserwowano w grupie leczonej walsartanem (42,4% v. 35,9% chorych, p<0,001).

 

Walsartan stosowany przez 5 lat zmniejszył ryzyko rozwoju cukrzycy bez wpływu na redukcję liczby zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych z nietolerancją glukozy.