Autonomiczny układ nerwowy odgrywa istotną rolę w utrzymaniu homeostazy ciśnienia krwi. Nadmierna aktywacja układu sympatycznego może powodować takie zaburzenia metaboliczne, jak nietolerancja glukozy czy oporność na insulinę, nieprawidłowości często obserwowane u chorych z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą. Blokowanie receptorów w ośrodkowym układzie nerwowym powinno wiązać się z poprawą regulacji gospodarki węglowodanowej, redukcją masy ciała i normalizacją ciśnienia tętniczego.

 

Ocena moksonidyny, selektywnego agonisty receptora imidazolowego, w obniżeniu ciśnienia tętniczego w porównaniu z leczeniem moksonidyną i antagonistą receptora angiotensynowego u chorych z nadciśnieniem i cukrzycą typu 2.

Grupę badaną stanowiło 99 chorych na cukrzycę typu 2 wg kryteriów ADA (American Diabetes Association) uprzednio nieleczonych farmakologicznie i z łagodnym nieleczonym nadciśnieniem tętniczym wg kryteriów WHO, z DBP pomiędzy > 95 a < 105 mm Hg. Dodatkowo, chorzy kwalifikowani do badania nie palili tytoniu, nie stosowali leków zmniejszających stężenie lipidów, nie stwierdzono u nich zmian mikro- i makroangiopatycznych w badaniach dodatkowych oraz mikroalbuminurii lub neuropatii.

Randomizacja chorych po 3 mies. stosowania moksonidyny w dawce 0,2 mg dziennie w monoterapii do grupy otrzymującej podwojoną dawkę moksonidyny dziennie (n = 49) lub do grupy kontynuującej leczenie moksonidyną i dodatkowo otrzymującej 150 mg irbesartanu (n = 48) przez kolejne 3 mies.

Średni wiek chorych wynosił 55 lat, mężczyźni stanowili 50% badanych. Średnia wartość BMI – 26,5 kg/m², BP – 145/94 mm Hg. Stężenie HbA_1C wynosiło 6,8%.

Po 3 mies. leczenia obserwowano istotny statystycznie spadek SBP (ze 145 do 140 mm Hg; p < 0,05) i DBP (z 94 do 89 mm Hg, p < 0,05) w całej badanej grupie. Natomiast nie stwierdzono zmian w wartości BMI, poziomie poposiłkowej glikemii i insulinemii oraz w stężeniu TG i LDL.

Po 6 mies. poziom poposiłkowej glikemii był istotnie statystycznie niższy w grupie leczonej moksonidyną w dużej dawce i uległ zmniejszeniu ze 146 mg/dl do 135 mg/dl (p < 0,05). Również istotnemu statystycznie zmniejszeniu uległo stężenie insuliny na czczo (z 24,8 do 19,3 µU/ml, p < 0,05), HbA_1C (z 6,8 do 6,1%, p < 0,05) i TG (ze 163 do 135 mg/dl, p < 0,05), obserwowano również poprawę w oporności na insulinę (HOMA-S z 9,0 do 6,5, p < 0,05). Leczenie moksonidyną w dużej dawce wiązało się ze zwiększeniem stężenia HDL (z 42 do 46 mg/dl, p < 0,05). W grupie leczonej moksonidyną w małej dawce i irbesartanem nie obserwowano zmian powyższych parametrów. Zmiana stężenia insuliny na czczo i oporność na insulinę były istotnie statystycznie wyższe w grupie moksonidyny w monoterapii w porównaniu z leczeniem skojarzonym (p < 0,05).

Obserwowano podobne obniżenie wartości SBP i DBP w grupach. W grupie leczonej tylko moksonidyną odnotowano spadek SBP ze 145 do 134 mm Hg (p < 0,02), DBP z 94 do 84 mm Hg (p < 0,02). W grupie leczonej moksonidyną i irbesartanem obniżenie SBP ze 145 do 132 mm Hg (p < 0,01), DBP z 94 do 81 mm Hg (p < 0,01).

 

Leczenie chorych na cukrzycę typu 2 i z łagodnym nadciśnieniem moksonidyną w dawce 0,4 mg dziennie wiąże się z istotnym statystycznie korzystnym wpływem na metabolizm glukozy i lipidów w porównaniu z leczeniem moksonidyną w dawce 0,2 mg dziennie i irbesartanem 150 mg dziennie, przy porównywalnym obniżeniu wartości BP w obu strategiach leczenia.