Wstęp. Leczenie chirurgiczne (coronary artery bypass grafting, CABG) jest jedną z najważniejszych strategii leczenia chorych z dusznicą bolesna, poprawiające przeżywalność i jakość życia chorych. Powikłania jakie obserwuje się po zabiegach CABG wynikają głównie z zaburzeń niedokrwiennych po przywróceniu krążenia. MC-1 (pirydoksal-5’-fosfat monohydrat) jest naturalnym metabolitem pirydoksyny i tworzy się w reakcjach fosforylacji i oksydacji. MC-1 będąc antagonistą receptora purinergicznego blokuje napływ jonów wapnia do komórki, zmniejszając jej uszkodzenie. W badaniu MEND-CABG wykazano, że podawanie MC-1 wiązało się ze zmniejszeniem liczby zgonów i zawałów u chorych z szczytowym uwalnianiem CKMB ≥70 lub ≥100 ng/ml.
Cel badania. Ponowna ocena korzyści wynikających z stosowania MC-1, z jasno określoną definicją zawału serca po zabiegu CABG (CKMB≥100 ng/dl).

Grupę badaną stanowiło 3023 chorych w wieku ≥18 lat, kierowanych do zabiegu CABG z krążeniem pozaustrojowym, z 2 lub więcej czynnikami ryzyka: wiek >65 lat, palenie tytoniu, cukrzyca wymagająca leczenia innego niż dieta, przebyty udar, TIA lub endarterotomia szyjna, przebyte leczenie operacyjne lub angioplastyka naczyń obwodowych, świeży zawał serca (≥48 godz. i ≤6 tyg.), dysfunkcja lewej komory (EF ≤45%) lub niewydolność serca, niewydolność nerek (poziom kreatyniny pomiędzy 1,5-2,8 mg/dl), bezobjawowa obecność stenozy (≥50%) w ≥1 tętnicy szyjnej, pilny zabieg CABG.

Randomizacja do grupy otrzymującej 250 mg MC-1 (n=1519 chorych) lub do grupy placebo (n=1504 chorych). MC-1 podawano w tabletkach raz dziennie. Pierwszą dawkę podawano 3 do 10 godz. przed zabiegiem i leczenie prowadzono przez 30 dni. Zabiegi CABG z użyciem krążenia pozaustrojowego, w łagodnej hipotermii z rutynowym użyciem leków antykoagulacyjnych. W przypadku kłopotów z połknięciem tabelki po zawale stosowano lek dożylnie w dawce 5 mg dziennie (maksymalnie 4 dni). Pomiary CKMB wyjściowo, po 8, 12, 16, 24, 36, 48, 72 i 96 godz. Kontrolne badania przy opuszczaniu szpitala, po 30 i 90 dniach po zabiegu.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony, zgon sercowo-naczyniowy, zawał (CKMB ≥100 ng/ml) w obserwacji 30 dniowej.
Drugorzędowy punkt końcowy: zgon sercowo-naczyniowy lub zawał w ciągu 4 dni po zabiegu, zgon sercowo-naczyniowy, zawał, udar, nowe migotanie przedsionków po 4, 30 i 90 dniach, czas pobytu w oddziale intensywnego nadzoru i czas leczenia szpitalnego.

Średni wiek chorych wyniósł 66 lat, mężczyźni stanowili 76% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 83% chorych, przebyty zawał u 52%, przebyte PCI u 31%, CABG u 5%, migotanie przedsionków u 5%, cukrzycę u 46%, niewydolność nerek u 13%, hiperlipidemię u 82%, przebyty udar u 8,5%, chorobę naczyń obwodowych u 13%. Palacze – 27% badanych. Średnia masa ciała – 86 kg, średnia wartość SBP – 130 mm Hg.
Pierwszą dawkę leku chorzy otrzymali 5,1 godz. przed zabiegiem. 20% chorych otrzymywało lek dożylnie po zabiegu. Średni czas zaklemowania aorty 60 min. U większości chorych zastosowano w leczeniu pomost tętniczy (u 90% chorych) i żylny (u 93% chorych). Po zabiegu aprotyninę stosowano u 16% chorych, kwas traneksemowy u 22%.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił u 140 chorych (9,3%) w grupie otrzymującej MC-1 i u 133 chorych (9,0%) w grupie kontrolnej (RR 1,04;95%CI 0,83-1,30; p=0,76). Nie wykazano różnic pomiędzy grupami w podgrupach chorych.
Drugorzędowy punkt końcowy: w pierwszych 4 dobach obserwacji istotnie statystycznie więcej chorych zmarło chorych w grupie otrzymującej MC-1, 15 vs 5 chorych w grupie kontrolnej (p=0,03). Liczba zgonów sercowo-naczyniowych po 30 dniach była podobna w grupach, 25 vs 18 chorych (p=0,32). Zawał serca (121 vs 122 chorych odpowiednio w grupach, p=0,87), udar (24 vs 25 chorych, p=0,83), migotanie przedsionków (472 vs 486 chorych, p=0,40) wystąpił u porównywalnej liczby chorych w grupach w ciągu 30 dni obserwacji.
Średni czas pobytu w oddziale intensywnego nadzoru 2 dni w grupie leczonej MC-1 i 1 dzień w grupie kontrolnej (p=0,58), a średni czas leczenia szpitalnego wyniósł 6 dni (p=0,14). Liczba objawów ubocznych związanych z zabiegiem operacyjnym i stosowanym leczeniem podobna w grupach.

Wnioski. MC-1 zastosowany u chorych pośredniego do wysokiego ryzyka powikłań po zabiegu CABG nie spowodował redukcji leczy zgonów i zawałów serca.