Leczenie chirurgiczne choroby wieńcowej, a zwłaszcza chorych z powikłanym po leczeniu fibrynolitycznym zawałem serca, jest związana z ryzykiem wystąpienia poważnych krwawień. W celu zahamowania krwawienia stosuje się 2 rodzaje leków – analogi lizyny (kwas aminokapronowy lub traneksamowy) oraz inhibitor proteazy serynowej (aprotyniny). Skuteczność i bezpieczeństwo tych leków było oceniane w małych badaniach. Dotychczas brak badań porównujących wszystkie 3 leki.

 

Cel badania
Celem badania była ocena stosowanych obecnie leków w celu zmniejszania krwawienia – analogów lizyny (kwas aminokapronowy lub traneksamowy) oraz inhibitora proteazy serynowej (aprotyniny) w trakcie planowych i nagłych zabiegów kardiochirurgicznych.

Średni wiek chorych wyniósł 63 lata. Mężczyźni stanowili 80% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 67% chorych, dusznicę bolesną u 91%, przebyty zawał u 52%, przebytą PCI u 16%, CABG u 6%, niewydolność serca u 53%, cukrzycę u 35%, niewydolność nerek u 15%, udar u 6%, przewlekłą chorobę obturacyjną płuc u 20%. Wartość EF ≤ 44% u 17% chorych. Leczenie chirurgiczne ze wskazań nagłych u około 18% chorych.
Użycie aprotyniny wiązało się z częstszymi powikłaniami nerkowymi w porównaniu z grupami otrzymującymi analogi lizyny i z grupą kontrolną (pogorszenie czynności nerek p < 0,001; dializa p < 0,001) (HR 2,59; 95% CI 1,36-4,95 w podgrupie leczonej ze wskazań nagłych i HR 2,34; 95% CI 1,27-4,31 w podgrupie leczonej planowo). Inne niepożądane zdarzenia sercowo-naczyniowe również istotnie statystycznie częściej wystąpiły w grupie otrzymującej aprotyninę w porównaniu z pozostałymi grupami: zgon – 4% chorych vs 2% chorych w pozostałych grupach (p = 0,004), zdarzenia sercowo-naczyniowe – 22% chorych vs 16% chorych (p < 0,001), zawał – 16% vs 13% (p = 0,005), zdarzenia sercowo naczyniowe – 22% chorych vs 16% chorych ( p < 0,001), zawał – 16% vs 13% (p = 0,005), niewydolność serca – 9% vs 5,5% chorych (p < 0,001), udar 3% vs 1,5% (p = 0,08), encefalopatia – 4% vs 2,5% (p < 0,001). Wszystkie niepożądane zdarzenia w grupie otrzymującej aprotyninę u 29% chorych, w grupie otrzymującej kwas traneksamowy u 21% chorych, w grupie otrzymującej kwas aminokapronowy u 20% chorych i w grupie kontrolnej – 19% chorych (p < 0,001).
Stosowanie dużych dawek aprotyniny wiązało się z istotnym statystycznie wzrostem przypadków zdarzeń nerkowych (p < 0,001), sercowo-naczyniowych (p < 0,001) i złożonego punktu końcowego (p < 0,001), ale nie zgonu (p = 0,12). Podawanie małych dawek aprotyniny wiązało się ze znaczącym wzrostem liczby zdarzeń nerkowych (p < 0,001), i wszystkich zdarzeń niepożądanych (p = 0,003), bez wpływu na liczbę zdarzeń sercowo-naczyniowych (p = 0,08) i zgonów (p = 0,14)

Związek pomiędzy aprotyniną i poważnymi uszkodzeniami narządów powoduje, że dalsze używanie aprotyniny w celu zmniejszenia krwawień w czasie zabiegów kardiochirurgicznych jest niewskazane. Bezpieczną alternatywą jest użycie kwasu aminokapronowego i traneksamowego.