Terapia resynchronizująca (cardiac resynchronization therapy, CRT) łagodzi objawy chorobowe, redukuje liczbę hospitalizacji, poprawia funkcję serca i przeżywalność chorych z umiarkowana i ciężką niewydolnością serca odpowiednio do stopnia dysfunkcji lewej komory i związanej z tym elektrycznej dyssynchronii. CRT nie zmniejsza epizodów migotania przedsionków (atrial fibrillation, AF), a wiadomo ze incydenty AF prowadzą do braku korzyści z zastosowanego leczenia resynchronizującego. Jedną z metod chroniących przed epizodami AF jest stała stymulacja przedsionków z częstością wyższą niż średnia własnego rytmu (atrial overdrive pacing, AOP).

 

Ocena skuteczności atrial overdrive pacing jako algorytmu zastosowanego w stymulatorze dwukomorowym w prewencji AF w porównaniu z samą stymulacją dwukomorową.

Grupę badaną stanowiło 409 chorych w III i IV klasie NYHA optymalnie leczeni farmakologicznie, z czas trwania zespołów QRS ≥ 130 ms, z EF ≤35% i wymiarem końcoworozkurczowym lewej komory w osi krótkiej ≥ 55 mm. Do badania nie włączano chorych z utrwalonym migotaniem przedsionków.

Randomizacja po implantacji stymulatora resynchronizującego przed opuszczeniem szpitala do grupy z wyłączonym algorytmem AOP (n = 197 chorych) lub do grupy z włączonym algorytmem AOP (n = 197 chorych).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: utrwalone AF po roku obserwacji.

Drugorzędowy punkt końcowy: noworozpoznane AF, zmiany w EF i wymiarach lewej komory, zmiany w klasie NYHA i ocena jakości życia według kwestionariusza MLWHF (Minnesota Living with Heart Failure).

Średni wiek chorych wyniósł 68 lat, mężczyźni stanowili 80% badanych. Kardiomiopatię niedokrwienną rozpoznano u 49% chorych, nieniedokrwienną u 51%. ACEI stosowało 91% chorych, BB – 72%, diuretyki – 94%. Średni czas trwania zespołu QRS – 164 ms, średnia wartośc EF – 25%, średni wymiar lewej komory – 60 mm, wymiar lewego przedsionka – 47 mm.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: utrwalone AF po roku obserwacji stwierdzono u 6 chorych w grupie kontrolnej i u 7 chorych w grupie leczonej. Nowe przypadki AF rozpoznano u 12 chorych w grupie kontrolnej i u 14 chorych w grupie leczonej. W logistycznej analizie regresyjnej przebyte AF (p < 0,001) i brak leczenia antyarytmicznego (p = 0,002) było związane z wyższym ryzykiem rozwoju utrwalonego AF.

Drugorzędowy punkt końcowy: poprawę o ≥ 1 klasę NYHA obserwowano po roku u 70% chorych w grupie kontrolnej  i u 67% w grupie leczonej. Obserwowano podobną poprawę w jakości życia w obu badanych grupach (p < 0,0001 dla każdej grupy). Wymiar lewej komory uległ obniżeniu z 60 do 53 mm w grupie kontrolnej i z 60 do 57 mm (p < 0,0001 dla każdej grupy). Również wzrost EF był istotny statystycznie w każdej z grup, z 24,5 do 32,7% w grupie kontrolnej i z 25,8 do 33,1% w grupie leczonej (p < 0,0001 dla każdej grupy). Różnice pomiędzy grupami w poszczególnych parametrach nie były istotne statystycznie.

W czasie rocznej obserwacji zmarło 23 chorych w grupie kontrolnej i 15 w grupie leczonej (p=NS), w tym obserwowano 23 zgony z przyczyn sercowych, 9 z przyczyn pozasercowych i 6 z nieznanej przyczyny.

 

Atrial overdrive pacing jest bezpieczną i nie pogarszającą niewydolność serca metodą postępowania, ale nie wiąże się z zmniejszeniem incydentów migotania przedsionków w porównaniu z typową stymulacją resynchronizująca dwukomorową.