Zarówno badania kliniczne jak i dane z rejestrów pokazują, że przetoczenie krwi po przezskórnych zabiegach na tętnicach wieńcowych (percutaneous coronary intervention, PCI) wiążą się z wzrostem śmiertelności szpitalnej i jednorocznej. Problem ten nie jest do końca poznany i powszechnie przyjmuje się, że dotyczy głównie chorych wysokiego ryzyka. Więcej niż dwie-trecie przypadków krwawień przypisuje się powikłaniom związanym z dostępem do tętnicy udowej. Faktycznie, krwiak w miejscu wkłucia wymagających podania krwi jest niezależnym czynnikiem śmiertelności jednorocznej. Wykonanie PCI z dostępu przez tętnice promieniową wiąże się z dramatyczną redukcją liczby przetoczeń krwi, ale sam zabieg jest trudniejszy technicznie, co powoduje naturalny opór przed zmiana techniki postępowania.

 

Ocena powiązań pomiędzy dostępem do tętnicy w czasie zabiegu PCI, a liczbą przetoczeń krwi i 30-dniową i jednoroczną śmiertelnością.

Grupę badaną stanowiło 32822 chorych, kierowanych do zabiegu PCI w okresie od 1 stycznia 1999 do 30 grudnia 2005, zarejestrowanych w rejestrze BCCR (British Columbia Cardiac Registry).

Dane uzyskano z BCCR, a dane o przetoczeniach krwi uzyskano z CTR (Central Transfusion Registry). PCI wykonano u n = 32822 chorych w tym wykonano n = 38872 procedur, z czego  n = 30900 zabiegów wykonano z dostępu przez tętnicę udową i n = 7972 z dostępu przez tętnicę promieniową. Krew przetoczono po n = 967 zabiegach PCI.

Średni wiek chorych wyniósł 65 lat, mężczyźni stanowili 74% badanych. W grupie chorych u których wykonano PCI z dostępu przez tętnicę udową częściej stwierdzono nadciśnienie tętnicze (60 vs 52% chorych), przebyty zawał (34 vs 25,5%), przebyte PCI (25 vs 23%), przebyte CABG (13,5 vs 7%), cukrzycę (24 vs 21%), incydenty mózgowe (8 vs 5,5%) w porównaniu z grupą w której wykonywano PCI z dostępu przez tętnicę promieniową (p < 0,01 dla wszystkich). Z podobną częstością w grupach stwierdzono dusznicę bolesną u 30%chorych, ostry zespół wieńcowy u 65% i chorobę naczyń obwodowych u 9%. Palacze – 67,5% vs 65% chorych odpowiednio w grupach (p < 0,01).

W grupie chorych u których wykonano PCI z dostępu przez tętnicę udową częściej zabieg był wykonywany ze wskazań pilnych (67,5 vs 65% chorych, p < 0,05), zaś w grupie w której wykonywano PCI z dostępu przez tętnicę promieniową więcej było chorych kierowanych do zabiegu planowego (32,5 vs 26,5%, p < 0,01).

Krew przetoczono po 859 zabiegach (2,9%) w grupie w której PCI wykonano z dostępu przez tętnicę udową i po 108 zabiegach (1,4%) w grupie w której PCI wykonano z dostępu przez tętnicę promieniową (p < 0,01). Po 30 dniach zmarło 520(1,7%) vs 78 chorych (1,0), a po roku 1213(3,9%) vs 224 chorych (2,8%) odpowiednio grupach (p < 0,01). W grupie chorych którym przetaczano krew zmarło po 30 dniach 122 chorych (12,6%) w porównaniu z 476 chorymi (1,3%) w grupie która nie wymagała podawania krwi (p < 0,01), a po roku 221(22,9%) vs 1216 chorych (3,2%) (p < 0,01). W grupie w której wykonano PCI z dostępu przez tętnicę udową śmiertelność w grupie w której nie przetaczano krwi była wyższa w porównaniu z grupą chorych w której wykonano PCI z dostępu przez tętnicę promieniową to różnica nie osiągnęła istotności statystycznej (3,4% vs 2,5% chorych, p = 0,1).

Przetoczenie krwi było powiązane z śmiertelnością 30-dniowa i jednoroczną jak i z dostępem naczyniowym. Skorygowany iloraz szans uwzględniający zmienne demograficzne i kliniczne w grupie chorych w grupie chorych którym przetaczano krew wyniósł, dla śmiertelności 30-dniowej (AOR 4,01; 95% CI 3,08-5,22, p < 0,001), dla jednorocznej (AOR 3,58; 95% CI 2,94-4,36, p < 0,001). Krew istotnie statystycznie rzadziej przetaczano w przypadku zabiegu wykonywanego z dostępu promieniowego niż udowego (AOR 0,59; 95% CI 0,48-0,73, p < 0,001). Również śmiertelność 30 dniowa jak roczna była niższa w grupie chorych po przetoczeniu krwi z PCI wykonanym z dostępu promieniowego w porównaniu z dostępem udowym, odpowiednio (AOR 0,71; 95% CI 0,61-0,82, p < 0,001) i (AOR 0,83; 95% CI 0,71-0,98, p < 0,001).

 

Dane uzyskane z rejestru wskazują, że wykonanie PCI z dostępu przez tętnicę promieniową wiąże się z obniżoną o połowę częstością przetoczeń krwi i obniżeniem śmiertelności 30-dniowej i rocznej.