Restenoza po zabiegach angioplastyki tętnic obwodowych niebiodrowych (percutaneous transluminal angioplasty, PTA) wynosi 35-50% w okresie ≤ roku po zabiegu. W badaniach eksperymentalnych wykazano, że nasilenie procesów proliferacji komórkowej po PTA przypada na 3-5 dzień po zabiegu. W celu zahamowania procesu proliferacji testowano różne leki, uzyskując redukcję częstości okluzji po ASA oraz po ASA w połączeniu z dipirydamolem, szczególnie u chorych wysokiego ryzyka. Stosowane leki przeciwpłytkowe powodują dalsze zmniejszenie zdarzeń naczyniowych, głównie redukując liczbę zgonów, zawałów i udarów. Heparyny drobnocząsteczkowe (low-molecular-weight heparin, LMWH) wykazują obok właściwości antytrombotycznych również właściwości antyproliferacyjne. W badaniach oceniających efekt LMWH u chorych po zabiegach pomostowania udowo-podkolanowego, drożność pomostów była porównywalna z grupą chorych otrzymujących ASA i dipirydamol.

 

Cel badania
Ocena skuteczności LMWH w redukowaniu częstości restenozy u chorych po zabiegach plastyki na tętnicach udowo-podkolanowych.

Grupę badaną stanowiło 215 chorych z objawowym zwężeniem > 50%, zarówno de novo, jak i z restenotycznym, leczonych PTA.

Średni wiek chorych wyniósł 70 lat, mężczyźni stanowili 58% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 78% chorych, dusznicę bolesną u 41%, cukrzycę u 31%, hiperlipidemię u 62%, incydenty mózgowe u 17%.

Do II klasy wg klasyfikacji Fontaine’a zakwalifikowano 71% chorych, pozostałych chorych przyporządkowano do II-IV klasy. Długość zmiany – 7,8 cm w grupie kontrolnej i 6,1 cm w grupie otrzymującej dalteparynę (p = 0,15). Całkowita okluzja – 43% chorych. W całej grupie badanej 196 chorych miało objawy chromania, a 79 chorych krytyczne niedokrwienie kończyn.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: nie wykazano różnic pomiędzy grupami w liczbie chorych z restenozą/reokluzja: 62 chorych (50%) w grupie kontrolnej i u 58 chorych (44%) w grupie otrzymującej dalteparynę (p = 0,30). W podgrupie chorych z chromaniem przystankowym restenoza/reokluzja wystąpiła u 35 (41%) chorych w grupie kontrolnej vs 43 (43%) chorych w grupie leczonej (p = 0,70), natomiast w podgrupie z krytycznym niedokrwieniem kończyny restenoza/reokluzja była częstsza w grupie kontrolnej 27 (72%) chorych vs 15 (45%) chorych (p = 0,01).
Drugorzędowy punkt końcowy: stosunek maksymalnego przepływu skurczowego w poszerzanym segmencie do przepływu w segmencie proksymalnym był porównywalny w grupach. W podgrupie z krytycznym niedokrwieniem kończyny przepływ był wyższy w grupie leczonej dalteparyną zarówno w 6., jak i 12. mies. obserwacji (p < 0,01). Uzyskano poprawę wskaźnika ramię-kostka (ancle-brachial index, ABI) po zabiegu PTA, z utrzymywaniem się ABI na podobnym poziomie w grupach przez cały okres obserwacji. Obniżenie wskaźnika ABI > 0,1 nastąpiło u 102 chorych. Nasilenie objawów chorobowych i spadek ABI w podgrupie z krytycznym niedokrwieniem kończyn wystąpiły częściej w grupie kontrolnej niż w badanej (22 chorych vs 11 chorych, p = 0,02).

Leczenie dalteparyną przez okres 3 mies. nie wpływa na częstość restenozy/reokluzji w obserwacji 12-miesięcznej po zabiegu angioplastyki balonowej. Dalteparyna może być korzystna w podgrupie chorych z krytycznym niedokrwieniem kończyn.