Zaaprobowane przez FDA (Food and Drug Administartion) stenty pokryte lekiem antyproliferacyjnym są dodatkowo pokrywane polimerem, z których aktywny czynnik może być uwalniany z opóźnieniem. Pozostawanie polimeru na stencie po okresie uwalniania leku antyproliferacyjnego może wiązać się z aktywacją procesu zapalnego jak również stymulacją nowotworzenia intimy. Jedną z strategii leczenia jest stosowanie stentu pokrytego lekiem antyproliferacyjnym bez polimeru. Inną droga jest użycie stentu pokrytego dodatkowo obok leku antyproliferacyjnego lekiem o działaniu zapobiegającym restenozie. Probucol jest antyoksydantem o potwierdzonym działaniu zmniejszającym hiperplazję neointimy.

 

Ocena skuteczności stentu pokrytego sirolimusem i probukolem bez użycia polimeru z stentami pokrytymi polimerem i sirolimusem (sirolimus eluting stent, SES Cypher) oraz zotarolimusem (zotarolimus eluting stent, ZES Endeaver).

Grupę badaną stanowiło 1007 chorych w wieku ≥ 18 lat, z objawami niedokrwienia mięśnia sercowego z obecnością zmiany de novo w naczyniu natywnym, ze stenozą ≥ 50%.

Randomizacja do grupy w której implantowano SES (n = 335 chorych), stent pokryty dwoma lekami (n = 333 chorych) lub do grupy w której implantowano ZES (n = 339 chorych). Platforma stentu pokrytego dwoma lekami piaskowana celem wytworzenia mikropor. Sirolimus i probucol rozpuszczony w stosunku 1:1 w żywicy szelakowej, którą pokrywano stent. Uwalnianie leków ze stentu porównywalne w czasie 30 dni. Wszyscy chorzy otrzymali 600 mg klopidogrelu co najmniej 2 godz. przed zabiegiem, ASA 500 mg dożylnie lub doustnie i UFH w maksymalnej dawce 140 IU/kg. Po zabiegu zalecano stosowanie ASA 200 mg dziennie przewlekle, 150 mg klopidogrelu przez 3 dni, a następnie 75 mg przez 6 mies. Kontrolne badanie po 1. I 12 mies., badanie angiograficzne po 6-8 mies.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: angiograficznie restenoza w segmencie w badaniu kontrolnym.

Drugorzędowy punkt końcowy: klinicznie liczba ponownych rewaskularyzacji (target lesion revascularization, TLR), punkt złożony zgon i ponowny zawał, zakrzepica w stencie według ARC (Academic Resaerch Consortium) po roku obserwacji. Angiograficznie późna utrata światła (late lumen loss, LLL) w stencie.

Średni wiek chorych wyniósł 67 lat, mężczyźni stanowili 77% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 67% chorych, przebyty zawał u 27%, przebyte CABG u 9%, cukrzycę u 28%. Palacze – 18% badanych. Średni BMI – 27,5 kg/m². Średnia wartość EF – 53%.

Ostry zawał serca rozpoznano u 13% chorych, dusznicę niestabilną u 29% i dusznicę stabilną u 58%. Choroba wielonaczyniowa u 83% chorych.

Łącznie stentowano n = 1266 zmian. Zmian umiejscowiona w gałęzi przedniej zstępującej w 44,5% przypadków, w gałęzi okalającej w 27% i w prawej tętnicy wieńcowej w 28,5%. Średnia długość zmiany – 14,5 mm.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: restenozę w segmencie stwierdzono u 12,0% chorych w grupie z implantowanym SES, u 11,0% chorych z implantowanym stentem pokrytym dwoma lekami (p = 0,68) i u 19,3% chorych w grupie z implantowanym ZES (p = 0,002 w porównaniu z stentem pokrytym dwoma lekami).

Drugorzędowy punkt końcowy: LLL w stencie wyniosła 0,24 ± 0,51 mm w grupie z implantowanym SES, 0,20 ± 0,52 mm w grupie z implantowanym stentem pokrytym dwoma lekami (p = 0,78) i 0,58 ± 0,55 mm w grupie z implantowanym ZES (p < 0,0001). Podobne różnice stwierdzono w ocenie segmentu.

Ponowną TLR wykonano u 7,2% chorych w grupie z implantowanym SES, u 6,8% w grupie z implantowanym stentem pokrytym dwoma lekami (p = 0,83) i u 13,6% chorych w grupie z implantowanym ZES (p = 0,001). Natomiast liczba zgonów i ponownych zawałów, oraz zakrzepic w stencie była podobna w grupach. Zmarło lub stwierdzono zawał u 6,0% chorych z implantowanym stentem pokrytym sirolimusem i dwoma lekami oraz u 6,2% chorych z implantowanym stentem pokrytym zotarolimusem. Zakrzepicę pewną i prawdopodobną stwierdzono u 3 chorych w każdej z grup. Nie obserwowano różnic pomiędzy grupami w długości leczenia klopidogrelem.

Sten pokryty dwoma lekami bez dodatkowego stosowania polimeru jest skuteczny w zapobieganiu restenozie. Korzyść z stosowanego stentu w długim okresie czasu wymaga dalszych badań.