Wstęp
Ostatnie badania kliniczne wskazują, że intensywne leczenie hipolipemizujące z docelowym obniżeniem stężenia LDL < 70 mg/dl może przynieść dodatkowe korzyści u chorych wysokiego ryzyka. Niemniej jednak, mechanizmy prowadzące do redukcji ryzyka nie są jednoznacznie określone. Przyjmuje się, że korzyści kliniczne wynikają ze ścisłych relacji pomiędzy obniżeniem poziomu lipidów a zahamowaniem progresji miażdżycy tętnic wieńcowych.
Tomografia wysokiej rozdzielczości (electron beam computed tomography, EBCT) jest nieinwazyjną metodą obrazującą stopień nasilenia zwapnień w naczyniach wieńcowych (coronary artery calcification, CAC), progresję których uznaje się jako wyraz podwyższonego ryzyka zawału serca.
Cel badania
Ocena wpływu intensywnego leczenia hipolipemizującego na progresję CAC, rejestrowaną w EBCT w porównaniu ze standardową terapią obniżającą poziom lipidów.
Grupę badaną stanowiło 471 chorych między 32. a 80. rokiem życia bez przebytego zawału lub rewaskularyzacji naczyń wieńcowych, bez zmian w naczyniach wieńcowych zawężających światło naczynia o ≥ 50% i bez cech niedokrwienia w badaniu wysiłkowym. Do badania włączano osoby ze stężeniem LDL 130-250 mg/dl i stężeniem TG < 400 mg/dl oraz z 2 czynnikami ryzyka z następujących: palenie tytoniu, nadciśnienie ≥ 140/90 mm Hg w 2 kolejnych badaniach lub aktualnie prowadzoną terapią hipotensyjną, stężeniem LDL ≥ 160 mg/dl, stężeniem HDL < 45 mg/dl, cukrzycą t.2, pozytywny wywiad rodzinny (zawał lub nagły zgon sercowy < 55. roku życia dla mężczyzn lub < 65. roku życia dla kobiet będących w I stopniu pokrewieństwa z badanym).
Po 4-tygodniowym okresie leczenia 10 mg atorwastatyny i wykonaniu EBCT chorzy ze wskaźnikiem CAC ≥ 30 i stężeniem LDL < 130 mg/dl byli randomizowani do grupy otrzymującej małą dawkę atorwastatyny 10 mg dziennie (n = 236 chorych) lub do grupy leczonej 80 mg atorwastatyny w dawce dziennie (n = 235 chorych). Leczenie prowadzono przez 12 mies. Po 12 mies. wykonywano ponownie lipidogram i EBCT. Po zakończeniu badania analiza EBCT była możliwa u 191 chorych leczonych rutynowo i u 175 chorych w grupie leczonej intensywnie.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana wskaźnika CAC w badaniu EBCT po 12 mies. leczenia.
Średni wiek chorych wyniósł 61 lat, mężczyźni 75% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 83% chorych, cukrzycę u 13%. Palacze – 73% badanych. Średnia wartość BMI – 27 kg/m2. Obciążony wywiad rodzinny – 41% chorych. Średni czas od rozpoznania dyslipidemii – 6 lat. Stężenie LDL ≥ 160 mg/dl u 50% chorych, stężenie HDL < 45 mg/dl u 40% chorych.
W grupie leczonej 10 mg atorwastatyny całkowita zmiana stężenia LDL wyniosła 1 ± 25 mg/dl, HDL – 1 ± 7 mg/dl, TG – 10 ± 62 mg/dl, CRP – 1 ± 7 mg/dl. W grupie leczonej 80 mg atorwastatyny zmiany te wyniosły dla stężenia LDL -19 ± 32 mg/dl, HDL – 2 ± 7 mg/dl, TG – -18 ± 76 mg/dl, CRP – -2 ± 10 mg/dl. Redukcja poziomu LDL objęła 20 % chorych w grupie leczonej 80 mg atorwastatyny dziennie.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: wartość objętościowego wskaźnika CAC przed randomizacją była porównywalna w obu grupach i wynosiła 371 ± 563 w grupie leczonej atorwastatyną 10 mg vs 348 ± 482 w grupie leczonej dawką 80 mg. Po roku CAC volume score wynosił w grupach 434 ± 638 vs 396 ± 498. Pomiędzy badanymi grupami nie odnotowano różnic w dynamicznych zmianach wskaźników w odniesieniu do wartości wyjściowych – 25% (95% CI 19-31) w grupie leczonej rutynowo vs 27% (95% CI 21-33) w grupie leczonej intensywnie (p = 0,6).
Wnioski
Nie obserwowano zależności pomiędzy zmianami z zakresie poziomu LDL i progresją uwapnienia tętnic wieńcowych w trakcie stosowanego leczenia atorwastatyną. Nie można wykluczyć tezy, że okres 12 mies. intensywnego leczenia atorwastatyną był niewystarczający do uwidocznienia wpływu terapii na progresję uwapnienia zmian miażdżycowych.
Schmermund A, Achenbach S, Budde T, Buziashvili Y, Forster A, Friedrich G, Henein M, Kerkhoff G, Knollmann F, Kukharchuk V, Lahiri A, Leischik R, Moshage W, Schartl M, Siffert W, Steinhagen-Thiessen E, Sinitsyn V, Vogt A, Wiedeking B, Erbel R. Effect of intensive versus standard lipid-lowering treatment with atorvastatin on the progression of calcified coronary atherosclerosis over 12 months: a multicenter, randomized, double-blind trial. Circulation. 2006 Jan 24, 113(3), 427-437. [PMID]: 16415377.
drukuj
