Zmniejszenie chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej w populacjach wynika z kontrolowania klasycznych czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze i hipercholesterolemia, ale obecnie obserwuje się odwrócenie korzystnych trendów związanych z epidemią otyłości. Otyłość, szczególnie otyłość brzuszna, jest związana ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (cardiovascular disease, CVD) i cukrzycy (diabetes mellitus, DM). U otyłych chorych na cukrzycę ryzyko zgonu sercowo-naczyniowego jest dwukrotnie większe niż w przypadku chorych z otyłością i bez cukrzycy. W badaniu INTERHEART wykazano, że otyłość jest ważnym czynnikiem ryzyka zawału serca. Jednocześnie, pomimo jednoznacznych danych związanych z otyłością brzuszną, brak jest badań oceniających otyłość brzuszną definiowaną za pomocą standaryzowanego pomiaru obwodu brzucha (waist circumference, WC) w różnych regionach świata.

















Zmniejszenie chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej w populacjach wynika z kontrolowania klasycznych czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze i hipercholesterolemia, ale obecnie obserwuje się odwrócenie korzystnych trendów związanych z epidemią otyłości. Otyłość, szczególnie otyłość brzuszna, jest związana ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (cardiovascular disease, CVD) i cukrzycy (diabetes mellitus, DM). U otyłych chorych na cukrzycę ryzyko zgonu sercowo-naczyniowego jest dwukrotnie większe niż w przypadku chorych z otyłością i bez cukrzycy. W badaniu INTERHEART wykazano, że otyłość jest ważnym czynnikiem ryzyka zawału serca. Jednocześnie, pomimo jednoznacznych danych związanych z otyłością brzuszną, brak jest badań oceniających otyłość brzuszną definiowaną za pomocą standaryzowanego pomiaru obwodu brzucha (waist circumference, WC) w różnych regionach świata.

Grupę badaną stanowiło 168 159 kolejnych chorych w wieku pomiędzy 18. a 80. rokiem życia, zgłaszających się do lekarza ogólnego.
Lekarze u każdego chorego odnotowywali: wiek, płeć, palenie tytoniu (obecnie i w przeszłości), CVD (obecnie objawowe lub udokumentowane: choroba wieńcowa, udar lub rewaskularyzacje), obecność DM (typu 1 lub 2). U wszystkich chorych wykonywano pomiar obwodu brzucha wg standardowego protokołu (pomiar w pozycji stojącej, w połowie odległości pomiędzy dolną krawędzią ostatniego żebra a grzebieniem kości biodrowej). Oceniano wzrost i masę ciała oraz wyliczano wskaźnik masy ciała (body mass index, BMI).
Średni wiek chorych wynosił 48,5 roku, mężczyźni stanowili 41% badanych. Średnia wartość BMI u mężczyzn – 27,1 kg/m2, u kobiet – 27,0 kg/m2. Średni obwód brzucha u mężczyzn – 95,8 cm, u kobiet – 88,7 cm.
We wszystkich regionach świata z wyjątkiem Azji Południowej i Wschodniej, ponad 60% mężczyzn i 50% kobiet miało nadwagę lub otyłość (definiowane jako BMI ≥ 25 kg/m2). Nadwagę (definiowaną jako BMI 25–30 kg/m2) stwierdzono u 40% mężczyzn i 30% kobiet we wszystkich regionach świata. Otyłość (definiowaną jako BMI ≥ 30 kg/m2) bardzo rzadko spotykano wśród ludności Azji południowej i wschodniej, natomiast stwierdzono ją u 36% badanych w Kanadzie i u 38–40% badanych w krajach Środkowego Wschodu i Afryce północnej i południowej. Łącznie otyłość rozpoznano u 24% mężczyzn i 27% kobiet.
Średni obwód brzucha był większy u mężczyzn niż u kobiet. Przyjmując kryteria NCEP ATP III (National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel), otyłość brzuszna (obwód brzucha 102/88 cm dla mężczyzn/kobiet) występowała u 29% mężczyzn i 48% kobiet, natomiast wg kryteriów IDF (International Diabetes Federation) (obwód brzucha 94/80 cm dla rasy kaukaskiej dla mężczyzn/kobiet) ponad połowa badanych miała otyłość brzuszną – 56% mężczyzn i 71% kobiet.
CVD rozpoznawano częściej u mężczyzn niż u kobiet we wszystkich regionach świata z wyłączeniem wschodniej Azji, łącznie u 16% mężczyzn i u 13% kobiet. Szczególnie wysoki odsetek chorych na CVD odnotowano w Europie Wschodniej – 27% mężczyzn i 24% kobiet.
DM również rozpoznano częściej u mężczyzn niż u kobiet we wszystkich regionach świata z wyłączeniem południowej Azji, łącznie u 13% mężczyzn i u 11% kobiet. Najczęściej DM występuje w krajach Środkowego Wschodu (22% mężczyzn, 19% kobiet), następnie w północnej Afryce (19% mężczyzn, 16% kobiet) i w południowej Azji (17% mężczyzn, 18% kobiet).
Powiązania pomiędzy obwodem brzucha, CVD i DM. Po uwzględnieniu wieku i regionu świata, częstość występowania CVD wzrasta wraz ze zwiększaniem się obwodu brzucha. U mężczyzn z obwodem brzucha ≥ 107 cm ryzyko CVD jest 2,2 razy większe niż u mężczyzn z z obwodem brzucha < 84 cm. U kobiet ryzyko jest jeszcze większe – u kobiet z obwodem brzucha ≥ 101 cm jest 2,6 razy większe niż u kobiet z obwodem brzucha < 76 cm. Częstość występowania DM jest jeszcze wyraźniej powiązana z obwodem brzucha: u mężczyzn wzrost trzykrotny, u kobiet wzrost sześciokrotny.
Powiązania pomiędzy obwodem brzucha, BMI i CVD. U mężczyzn po uwzględnieniu wieku we wszystkich regionach świata ryzyko CVD było wyższe uwzględniając obwód brzucha niż BMI, za wyjątkiem północnej Afryki i Środkowego Wschodu. Podobnie u kobiet ryzyko CVD było wyższe w powiązaniu z WC niż z BMI, za wyjątkiem Europy Wschodniej, południowej i północnej Afryki oraz Ameryki Łacińskiej. Częstość występowania CVD po uwzględnieniu wieku, regionu świata i palenia tytoniu wzrastała wraz ze wzrostem obwodu brzucha, a także BMI, zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet. Co ciekawe, u chorych z BMI < 25 kg/m2, iloraz szans (odds ratio, OR) dla CVD wyniósł 1,10 (95% CI 1,05–1,15) dla mężczyzn i 1,15 (95% CI 1,11–1,19) dla kobiet.
Powiązania pomiędzy obwodem brzucha, BMI i DM. Iloraz szans (OR) dla DM był wyższy w przypadku obwodu brzucha niż BMI i wyniósł we wszystkich regionach świata u mężczyzn 1,59 dla obwodu brzucha i 1,52 dla BMI, u kobiet odpowiednio 1,83 vs 1,67. Częstość występowania DM była większa w populacji mężczyzn w porównaniu z grupą kobiet we wszystkich regionach świata z wyłączeniem Środkowego Wschodu i Australii. Zwiększenie wartości obwodu brzucha, a także BMI wiązało się ze zwiększeniem częstości występowania DM. Zarówno obwód brzucha, jak i BMI są silniej związane z obecnością DM niż CVD. U chorych z BMI < 25 kg/m2 OR dla DM wyniósł 1,27 (95% CI 1,21–1,33) dla mężczyzn i 1,43 (95% CI 1,37–1,48) dla kobiet.

- |
- © 2007-11.05.2025 Fundacja Instytut Aterotrombozy
- |
- www.FaktyMedyczne.pl ISSN 2081-8017
- |
- Nota prawna
- |
- Kontakt z nami
- |
- Pracuj dla nas
- |