Ocena czapeczki włóknistej, nekrotycznego jądra bogatego w lipidy i rozległość procesów zapalnych toczących się w blaszce miażdżycowej wskazuje na możliwość jej uszkodzenia, kończącego się zawałem serca. Stosowanie leków zmniejszających stężenie lipidów wiąże się z zmniejszeniem objętości blaszki miażdżycowej co wykazano w badaniu oceniając zmiany w badaniu ultrasonograficznym. Przy pomocy wewnątrznaczyniowej oceny zmian biomechanicznych blaszki miażdżycowej lub charakterystyki jej składu możemy przewidzieć dalszy rozwój zmian jak i określić skuteczność stosowanego leczenia. Fosfolipaza A₂ związana z lipoproteinami (lipoprotein-associated phospholipase, Lp-PLA₂) jest markerem zapalnym produkowanym i wydzielanym przez komórki zapalne związane z procesami miażdżycowymi, w dużym stężeniu występuje w jądrze lipidowym blaszki miażdżycowej. Lp-PLA₂ jest odpowiedzialna za procesy utlenienia LDL z powstaniem aterogennych oksydowanych LDL, które przyspieszają procesy miażdżycy i powodują że blaszka miażdżycowa staje się niestabilna. Blokowanie Lp-PLA₂ powinno wiązać się z większą stabilizacją blaszki miażdżycowej.

 

Ocena skuteczności darapladibu, leku blokującego Lp-PLA₂ na stabilność blaszki miażdżycowej, jej skład i wielkość w ocenie ultrasonograficznej wewnątrznaczyniowej.

Grupę badaną stanowiło 330 chorych w wieku ≥ 18 lat kierowani do badania angiograficznego z powodu ostrego zespołu wieńcowego (z uniesieniem lub bez uniesienia odcinka ST) lub bez ostrego zespołu wieńcowego (dusznica stabilna lub chorzy z bólem w klatce piersiowej bez wzrostu stężenia markerów uszkodzenia serca).

Randomizacja do grupy leczonej darapladibem w dawce 160 mg dziennie (n = 175 chorych) lub do grupy placebo (n = 155 chorych). U chorych wykonywano kontrolne badania wewnątrznaczyniowe ultrasonograficzne, z oceną palpograficzną, oceną wielkości jądra nekrotycznego za pomocą fal o częstotliwości radiowej i oceniano wielkość blaszki za pomocą skali szarości. U chorych oznaczano stężenie CRP i aktywność osoczową Lp-PLA₂.

Końcowy punkt końcowy: ocena palpograficzna, ocena wielkości jądra nekrotycznego za pomocą fal o częstotliwości radiowej i wielkości blaszki za pomocą skali szarości po 12 mies. leczenia darapladibem.

Średni wiek chorych wyniósł 58 lat, mężczyźni stanowili 82% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 62% chorych, przebyty zawał u 30%, przebytą rewaskularyzację naczyń wieńcowych u 29%, cukrzycę u 13%, hipercholesterolemię u 62%, chorobę naczyń obwodowych u 7%. Palacze – 37% badanych. Średni BMI – 27,5 kg/m², średnia wartość BP – 128/75 mm Hg.

Z powodu ostrego zespołu wieńcowego leczono 50% badanych. Przezskórny zabieg inwazyjny w czasie leczenia szpitalnego wykonano u 76% badanych. Zmiany zlokalizowane w przedniej tętnicy zstępującej u 38% chorych, w tętnicy okalającej u 26% i w prawej tętnicy wieńcowej u 36%.

Końcowy punkt końcowy: w badaniu palpograficznym wykazano redukcję ocenianych zmian w obu grupach, ale różnice pomiędzy grupami nie były istotne statystycznie.

W badaniu wyjściowym objętość jądra nekrotycznego określanego za pomocą częstotliwości fal radiowych była porównywalna w grupach i wynosiła średnio 22 mm³. W grupie nieleczonej obserwowano istotny statystycznie wzrost objętości jądra do 26 mm³ (p = 0,009), bez zmian w grupie leczonej darapladibem (średnia objętość 22,4 mm³, p = 0,71). Różnica pomiedzy grupami w objętości jądra nekrotycznego wynosząca 5,2% była istotna statystycznie (p = 0,012). Również wielkość jądra nekrotycznego ocenianego jako procent całej objętości blaszki miażdżycowej uległa wzrostowi w grupie nieleczonej po 12 mies. obserwacji (wzrost z 13,1 do 15,7%, p = 0,006), bez zmian w grupie leczonej darapladibem (wzrost z 13,4 do 13,9%, p = 0,45). Różnica pomiędzy grupami również była istotna statystycznie (p = 0,047). W grupie leczonej obserwowano wzrost objętości tkanki włóknistej z istotną statystycznie różnicą pomiędzy grupami (p = 0,021).

Objętość blaszki miażdżycowej była porównywalna pomiędzy grupami na początku badania, 327 mm³ w grupie leczonej darapladibem i 313 mm³ w grupie placebo (p = 0,51). Po 12 mies. obserwowano zmniejszenie objętości blaszki w obu grupach, o 5,0 mm³ w grupie leczonej darapladibem (p = 0,033) i o 4,9 mm³ w grupie placebo (p = 0,10), ale różnica pomiędzy grupami nie była istotna statystycznie (p = 0,95).

Nie obserwowano różnic w stężeniu LDL po roku leczenia (p = 0,37), podobnie jak i w stężeniu CRP (p = 0,22) chociaż liczba chorych z bardzo niskim stężeniem LDL (< 1 mg/dl) była większa w grupie leczonej darapladibem (62 vs 45% chorych w grupie placebo, p < 0,008). Aktywność osoczowa Lp-PLA₂ była istotnie statystycznie niższa w grupie leczonej darapladibem (p < 0,001).

Klinicznie liczba chorych u których wystąpił MACE (major adverse cardiac events) zgon, udar, zawał i wykonano rewaskularyzację była taka sama w grupach (po 29 chorych). Nie obserwowano różnic w wartościach BP pomiędzy grupami. W grupie leczonej daralapidem 16% chorych skarżyło się na przykry zapach (głownie kału i moczu) w porównaniu z 3% chorych w grupie placebo.

 

Blokowanie Lp-PLA₂ za pomocą darapladibu wiąże się z zahamowaniem powiekszania się jądra nekrotycznego, punktu wyjścia dla niestabilnej blaszki miażdżycowej. Dane wskazują, że blokowanie Lp-PLA₂ może być nową skuteczną strategia postępowania.